Tamer IŞITIR
Pandemiyle birlikte küresel ekonomide baş gösteren çip krizi, akıllı telefonlardan bilgisayarlara, beyaz eşyadan otomotive birçok sektörü negatif etkilemekle beraber, küresel resesyon sinyallerinin bir sonucu olarak düşen talep krizi nispeten yavaşlattı. Ancak bu kez de otomotiv çiplerinin tedarikinde ciddi sıkıntı yaşanıyor. Yeni nesil teknolojiler ve donanımlarla dönüşen otomotiv endüstrisinin çok sayıda çipe ihtiyaç duyması, bunun yanında söz konusu çiplerin oldukça pahalı olması, bu alanda faaliyet sürdüren küresel şirketlerin de üretim ve yatırım planlarına yön veriyor. Çip tasarımcısı Arm’dan Intel’e, MIPS’den Synopsys’e, Samsung’dan Dell’e pek çok şirket hem fikri mülkiyet (IP) hem de yatırımda kıyasıya bir rekabete öncülük ediyor.
Arm, büyümenin katalizörü olarak otomotivi seçti
Softbank bünyesinde, dünyanın önde gelen otomotiv çipi üreticilerine tasarımlar lisanslayan Arm’ın toplam gelirleri 2022’de yüzde 35 artarak 2,7 milyar sterline ulaşırken, otomotiv biriminden elde ettiği gelirler son dört yılda beş kat arttı. Sektördeki gelişimlerini Financial Times’a değerlendiren Arm’ın otomotiv pazarından sorumlu başkan yardımcısı Dennis Laudick, üst düzey bir arabanın şu anda dünyada sahip olunabilecek en karmaşık yazılım parçalarından biri olduğuna işaret ederek, akıllı araçları “temelde tekerlekli bir veri merkezi” olarak tanımlıyor. Laudick, Arm’ın araç içi bilgi-eğlence (entertainment) segmentinde küresel pazarın yaklaşık yüzde 85’ini elinde tuttuğunu ve gelişmiş sürücü destek sistemlerini ifade eden ADAS’ta ise yüzde 55 pazar payına ulaştığı bilgisini veriyor.
Şirket, 2016 yılında mühendislik kaynaklarının yaklaşık yüzde 75’ini donanıma, yüzde 25’ini yazılıma yatırırken, bugün dağılım yüzde 50-yüzde 50’ye gelmiş durumda. SoftBank’ın patronu Masayoshi Son, geçtiğimiz kasım ayında bundan sonra özel odak noktalarının çip tasarımı olacağını duyurmuştu. Şirket bu alanı en kritik büyüme sahası olarak görmekle beraber halihazırda Nvidia, STMicroelectronics ve Renesas da dahil olmak üzere dünyanın önde gelen 15 otomotiv çipi üreticisinin tümü Arm tarafından lisanslanan tasarımları kullanıyor.
D2D Advisory analisti Jay Goldberg, yarı iletken endüstrisinde büyüme hamlelerinin çok iyi gittiğini belirtirken, otomotiv pazarını ise henüz domine eden bir şirketin olmadığını ve rekabetin boyutunun günden güne artacağını vurguluyor.
Bu yıl halka arza hazırlanan Arm da yazılım mühendisliği alanında hızlandırdığı yatırımlarla sensörler ve gövde kontrolü gibi işlevler de dahil sektörün en sıkı oyuncuları arasındaki yerini yeni atılımlarla pekiştiriyor. En gelişmiş otonom araçların ancak on yılın sonunda piyasaya çıkması beklenirken, Arm, Intel ve MIPS gibi çip tasarımcılarının rekabeti de yıldan yıla yükseleceği tahmin ediliyor.
Çipte kârlılık yüzde 78 azaldı, Samsung’un kârı dibi gördü
Dünyanın en büyük çip, akıllı telefon ve TV üreticisi Samsung Electronics’in geçen yılın Ekim-Aralık dönemindeki kârının, elektronik cihazlara yönelik tüketici talebinin azalması nedeniyle yüzde 58 azalışla son altı yılın en düşük seviyesine inmesi bekleniyor. Refinitiv SmartEstimate raporuna göre, Asya’nın borsaya kote en değerli dördüncü şirketi Samsung’un bu dönemdeki faaliyet kârı 4,62 milyar dolar olarak ölçüldü. Reuters’ın haberine göre Hana Financial Investment Analisti Kim Roko, satış performansındaki gerilemenin ana nedenini talepteki keskin düşüşe dayandırırken, çip satışlarının genellikle teknoloji devinin kârının yaklaşık yarısını oluşturduğu ve şirketin çip biriminin işletme kârının yüzde 78 düştüğü tahmin ediliyor. Geçen çeyrekte Samsung’un telefon satışlarından elde ettiği kârın da yüzde 14 düştüğü belirtiliyor. Counterpoint’in tahminlerine göre söz konusu çeyrekte 63 milyon adet olarak gerçekleşen Samsung’un telefon satışları, 2021’in aynı döneminde 72 milyon adet olarak kayıtlara geçmişti.
DRAM çip fiyatları yüzde 40, NAND çip fiyatları yüzde 14 düştü
TrendForce verilerine göre, akıllı telefonlarda ve PC’lerde yaygın olarak kullanılan bazı DRAM çip fiyatları yıl içinde yüzde 40, veri depolamada kullanılan NAND flash çip fiyatları ise yüzde 14 düştü. Samsung’un çip sektöründeki rakipleri SK Hynix ve Micron Technology, düşük talebin 2023’ün ikinci yarısına kadar sürmesi beklentisiyle 2023 için planladıkları yatırım planlarını önemli ölçüde rafa kaldırdı. Ancak analistlere göre Samsung, bu gerileme döneminde yatırım planlarını büyük ölçüde koruyarak pazar payını genişletmek üzere hazırlık yapıyor ve pazar toparlandığında avantaj yakalamayı hedefliyor. Şirket geçtiğimiz eylül sonunda 2023 yılı için 100,83 milyar dolar yatırım öngördüğünü açıklamıştı.
ÇİP SAVAŞLARI
Dell, Çin üretimi çipleri 2024’e kadar bırakmayı planlıyor
ABD’li bilgisayar üreticisi Dell Technologies, 2024 yılına kadar Çin üretimi çipleri kullanmayı aşamalı olarak bırakacağını duyurdu. Şirket ayrıca Washington-Pekin gerilimine ilişkin endişeler nedeniyle tedarikçilerinden ürünlerindeki diğer Çin üretimi parça miktarını azaltmalarını da istedi. Ayrıca tedarikçilerinden Vietnam gibi ülkelerde kapasite hazırlamaya yardımcı olmalarını talep etti. Duyuru, ABD’nin Çinli flash bellek çipleri üreticisi YMTC ve yapay zeka çipi sektöründeki 21 önemli Çinli şirketi geçen aralık ayında kara listeye almasından sonra geldi. Dell’in rakiplerinden biri olan HP’nin de üretim ve montajı Çin’den uzaklaştırmanın fizibilitesini ölçmeye başladığı belirtildi.
