AYSEL YÜCEL
Pandemiyle birlikte dev yolcu gemilerinin söküm için geldiği İzmir Aliağa, bu kez de piyasadan çıkan konteyner gemilerinin geri dönüşüm için önemli adreslerden biri oldu. EKONOMİ’ye konuşan Aliağa Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği (GEMİSANDER) Başkanı Kamil Önal, bu yıl en fazla söküme gelen gemi tiplerinden birinin konteyner gemileri olduğunu söyledi. Önal, 2024’te daha fazla ticari geminin söküme gelmesini beklediklerini ifade etti.
Türkiye’de gemi söküm işlemleri İzmir’in Aliağa ilçesindeki geri dönüşüm tesislerinde yapılıyor. 22 gemi geri dönüşüm tesisinin bulunduğu Aliağa, Avrupa’nın da bu alandaki en önemli merkezlerinden biri. Çünkü Aralık 2018’den bu yana Avrupa menşeli gemiler, sadece Avrupa Komisyonu Onaylı Gemi Geri Dönüşüm Listesi’ne giren tesislerde söküme gidebiliyor. Türkiye, ABD’deki bir tersane ile birlikte AB dışından listeye giren tek ülke olmuştu. Aralık 2018’de listeye 3 tesisi ile giren Aliağa, bu sayıyı Ocak 2020’e gelindiğinde 8’e kadar çıkarmıştı. Ancak, Avrupa Komisyonu İzmir Aliağa’da faaliyet gösteren iki tersaneyi bu listeden çıkarınca Aralık 2022’de AB onaylı Türk tesis sayısı 6’ya düşmüştü. Avrupalı armatörler dünya filosunun yaklaşık yüzde 40’ına sahip.
2024’te 290 bin ton söküm yapıldı
GEMİSANDER Başkanı Kamil Önal, bu yıl Aliağa’ya 63 geminin söküme geldiğini açıkladı. Bu gemilerin toplam tonajının 290 bin ton olduğunu ifade eden Önal, “Bu yıl kruvaziyerlerin yanı sıra söküme gelen konteyner gemilerin sayısı da fazlaydı” diye konuştu. Aliağa’da 2022 yılında toplamda 600 bin tonluk gemi sökümü yapılmıştı. Ancak 2022 yılında ağırlıkla yolcu gemileri tankerler ve çeşitli platformlar söküme gelmişti. 2024 yılında daha fazla ticari geminin söküme gelmesini beklediklerini ifade eden Kamil Önal, küresel ekonomideki yavaşlama ve navlundaki düşüşün yanı sıra AB’nin yeni emisyon hedeflerinin de ticari gemilerin söküme gönderilmesini hızlandırdığını ifade etti. Türkiye, Akdeniz çanağında gemi geri dönüşüm faaliyetlerinin sektör olarak yapıldığı tek ülke konumunda. Dünyadaki gemi geri dönüşüm faaliyetlerinin yüzde 97’si Türkiye’nin de dahil olduğu 5 ülke tarafından yapılıyor. Gemi söküm bölgesi olan Aliağa’da, 22 geri dönüşüm firması 28 parselde faaliyet sürdürüyor. Bu tesislerin toplam geri dönüşüm kapasitesi yaklaşık 1 milyon ton. Bu tonajın büyük kısmını AB’nin Onaylı Gemi Geri Dönüşüm Listesi’ne listeye giren tersaneler oluşturuyor. Yıllık olarak hurdaya ayrılan AB bayraklı gemi tonajı yaklaşık 2 milyon ton. AB listesine dahil olan tesislerin söküm kapasiteleri 1-1.5 milyon ton. Aliağa’daki diğer tesisler de listeye girmek için çalışmalarına devam ediyor.
ÜÇ AVRUPALI FİRMA SÖKÜM İŞİNİ BIRAKTI, AÇIĞI TÜRKİYE KAPATTI
Avrupa Komisyonu, bu hafta yaptığı toplantıda Avrupa Gemi Geri Dönüşüm Tesisleri Listesi’nin 12. baskısını kabul etti. Türkiye’den BMS, Kılıçlar ve Anadolu gemi söküm tesisleri bu listeye girmeye hak kazanırken, komisyon ABD’de bulunan bir tersaneyi 5 yıl sonra yeniden listeye dahil etti. Finlandiya’da bulunan bir tersanenin ve Norveç’te bulunan beş tersanenin listeye dahil edilme süresini de uzattı. Yeni listede ayrıca sırasıyla Danimarka, Hollanda ve Norveç’te bulunan üç tesis de artık gemi geri dönüşüm işinde olmadıkları için listeden çıkarıldı. Avrupa Listesi şu anda Avrupa’da (AB, Norveç ve Birleşik Krallık) 35 tersane, Türkiye’de 9 tersane ve ABD’de 1 tersane olmak üzere 45 gemi geri dönüşüm tesisi içeriyor. Aralık 2018’den bu yana Avrupa menşeli gemiler, Onaylı Gemi Geri Dönüşüm Listesi’ne giren tesislerde söküme gidebiliyor.
