Leyla İLHAN-Burcu SUNA-Mehmet Nabi BATUK
Kahramanmaraş’ta 6 Şubat’ta yaşanan deprem sonrası çevre şehirlere depremzede göçü başladı. Ev sahipleri indirimli ya da ücretsiz barınma imkânı sunarken, durumdan faydalanmaya çalışanlar fırsatçılar yok değil. Ancak veriler fırsatçı oranının çok düşük kaldığını, aklıselimin hakim olduğunu gösteriyor. Kira bedellerinde sorun yaşanmasa da başta Antalya ve Muğla olmak üzere birçok ilde kiralık konut bulmak neredeyse imkansız. Uzmanlar gelecekte sorunun büyümemesi için konutların boş tutulmasını önleyecek mekanizmaların en kısa sürede devreye alınması gerektiği konusunda birleşiyor. Uzmanlar ayrıca yabancıya ev kiralamanın durdurulması ve mevcut kontratların da uzatılmaması çağrısında bulunuyor.
“Yüksek kiralar ödenmeyecek”
Deprem bölgesine yakın şehirlerin oda başkanlarından edindiği bilgileri paylaşan Türkiye Emlak Müşavirleri Federasyonu Başkanı Hacı Ali Taylan, depremzedelerden hizmet bedeli almadan ev bulmalarına yardımcı olduklarını vurguluyor. Çevre illerde bazı ev sahiplerinin yüzde 70’e varan artış yaptığını duyduklarını aktaran Taylan “Şimdi buradan da söylentiler geliyor” sözleriyle Ankara’da fırsatçıların türediğine dikkat çekiyor. Valilik ve kaymakamlığın bu tespitleri yaptığı zaman ceza keseceğini hatırlatan Taylan “kira yağmacısı” olarak tanımladığı fırsatçıları sorunun bir başka boyutu konusunda da uyarıyor: “Zaten çok yüksek fiyata ev kiralayan bu kiraları ödeyemeyecek. Ancak ev sahibi gidip dava açmak istediğinde kira davalarındaki yoğunluk nedeniyle 1,5 yıl sonrasına ancak gün bulabilecek.”
“Barınma sorunu büyüyebilir”
EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı ise deprem bölgesinden her yöne göç yaşandığını belirterek sorunun bir başka boyutuna dikkat çekiyor. Yazıcı, Anadolu’da istisnasız her yerde kiralık ev bulmanın artık çok zor olduğunu belirterek “Stok belli ve Türkiye maalesef bu göçe hazır değil” yorumunda bulunuyor. Konut kiralamada arz ve talep dengesinin hızla bozulduğuna dikkati çeken Yazıcı, “Güney’de Antalya ve civarındaki konutlar Ukrayna Rus savaşı nedeni ile gelen yabancılarla dolu. Yetkililerin gecikmeden atması gereken önemli adımlar var. Bunlardan bazıları; evlerin boş tutulmasını yasaklayarak kiraya verilmesini sağlamak, kira fiyatlarını dondurmak, yabancıların kontratlarını uzatmamak ve yabancıya ev kiralanmasının yasaklanmasını sağlamaktır. Aksi takdirde barınma sorunu daha da büyüyecektir” sözleriyle çözüm önerilerini sıralıyor.
Yazıcı’nın vurguladığı sıkıntıyı bölgede faaliyet gösteren emlakçılar da doğruluyor. Rus ve Ukraynalılar nedeniyle Antalya ve merkez ilçelerinde kiralık konut bulmanın zorluğuna dikkat çeken Antalya Emlakçılar, Oto Galericileri ve İş Takipçileri Odası Başkanı İsmail Çağlar depremzedelerin de eklenmesiyle bölgede kiralık konut kalmadığını vurguluyor. Benzer bir durumun gözlendiği Muğla’dan bilgi veren Emlak Danışmanları Esnaf Odası Başkanı Ziya Ercan kiralanacak ev kalmadığı için artış da yaşanmadığını söylüyor. Ercan, depremzedelerin yüzde 90’ının öğrenci yurtlarına yerleştirildiğini aktarıyor.
Mersin’de ise kiraları 5 kata kadar artıran fırsatçılara dikkat çeken Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Emlak ve Destek Faaliyetleri Meslek Komitesi Başkanı ve Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Mersin Şube Başkanı Ümit Utku Mete denetimleri sıklaştıracaklarını ifade ediyor. Mete ayrıca fırsatçı ev sahipleri iş birliği yapan ya da fazla komisyon isteyen işletmelerin de ihbar edilmesi çağrısında bulunuyor.
Konya’da kiralarda veya ev fiyatlarında artış olmadığını kaydeden Konya Emlakçılar Odası Başkanı Sedat Altunay, emlakçıların da komisyondan vazgeçtiklerini belirtirken Kayseri Emlakçılar Odası Başkanı Selim Atasoy ise, “Şehrimize göç etmek zorunda kalan depremzedelerden kesinlikle para almıyoruz hatta eğer bulanan ev eşyalı değilse, eşya tedarikinde de bulunuyoruz” diyor.
Türkiye genelinde fiyat artışı yok
Zingat.com verilerine göre de 5-12 Şubat tarihleri arasında Türkiye genelinde kayda değer bir fiyat artışından bahsetmek mümkün değil. Zingat Satıştan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Eser Karaismailoğlu, “Fiyat değişimi olan ilanların toplam kiralık ilanlara oranı yüzde 1’e bile ulaşmıyor. Hatta geçmiş aylara göre normalin bile altında olduğunu söyleyebiliriz. Bazı ilanlarda ciddi artış olsa da münferit fiyat hareketleri olduğunu tespit ettik” sözleriyle aklıselimin hakim olduğunu doğruluyor.
Depremzedelere ‘askidaev’ imkanı
Zingat, depremzedelere yardımcı olmak için www.askidaev.com adresini 2 gün önce yayına aldı. Barınacak güvenli bir yer arayan depremzede vatandaşlar ile barınma ve konaklama ihtiyacına destek olmak isteyen hayırseverleri bir araya getirmeyi amaçlayan uygulamaya deprem bölgelerinden 301 başvuru geldi. Başvuru yapanların yüzde 44’ü İstanbul’da, yüzde 18’i Ankara’da, yüzde 17’si Mersin’de, yüzde 13’ü İzmir’de, yüzde 10’u Adana’da, yüzde 7’si Antalya’da barınma talep etti.
Ankara’da 7 bin ev sahibine mesaj
Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Odası farklı bir yolla fırsatçılığı önlemeye çalışıyor. Oda Başkanı Hakan Akçam ilan sitelerinden çektikleri 7 bin ilandaki ev sahibini arayarak depremzedelerden kira almamaları ya da yarı kira talip etmeleri yönünde görüştüklerini söylüyor. Oda üyesi 4 bin emlakçıyı da hizmet bedeli almamaları yönünde uyardıklarını dile getiren Akçam, “Yüzde 99’u olumlu görüş bildirdi. Dolayısıyla bu şekilde ev sahiplerinin fiyatları yukarı çekmesine engel olmaya başladık” diyor. Yine de yüzde 25’e kadar daha yüksek kira isteyen ev sahipleri olduğunu aktaran Akçam, “Biz de ikna edemediğimiz bu ev sahiplerine emlak danışmanı yollamıyoruz” sözleriyle tepkisini dile getiriyor.
