SER Akademi “Türkiye 2024 Ar-Ge ve İnovasyon Raporu”nu yayımladı. Raporun detaylarına ilişkin açıklama yapan Akademinin Genel Müdürü Ömer Özdinç, ulusal ve uluslararası onlarca veri setinden çıkan sonuçlar ışığında raporu hazırladıklarını belirtti.
Her yıl Türkiye’deki AR-GE ve inovasyon faaliyetlerinin fotoğrafını çekmeye çalıştıklarını bildiren Özdinç, yüksek teknoloji ve yazılım sektöründeki hızlı yükselişe işaret etti. Özdinç, söz konusu alanlarda özel sektörün daha fazla katma değer üretmeye başladığına dikkati çekerek, anılan alanlarda. kat edilecek uzun bir yol olduğunu vurguladı.
“Türkiye’de AR-GE çalışanlarının sayısı 400 bine yaklaştı”
Raporda yer alan bilgilere de değinen Özdinç, “Türkiye’de AR-GE çalışanlarının sayısı 2023’te önceki yıllara göre daha düşük bir artışla 400 bine yaklaştı. Özel sektördeki AR-GE çalışanları yüzde 8,8 artış göstererek 207 bine ulaşırken, kamu sektöründeki araştırmacı sayısı yüzde 7 düştü.” değerlendirmesinde bulundu.
Özdinç, imalat sektörü içinde en çok artışın havacılıkta görüldüğüne işaret ederek, bu sektörü “Türk inovasyon sisteminin parlayan yıldızı” olarak tanımladı.
Kamuda AR-GE harcamalarında en yüksek pay savunmanın
Özdinç, kamunun AR-GE yatırımlarının yüzde 167 artırdığını bildirerek, “Kamu AR-GE harcamalarının toplamı içindeki payını en çok artıran sektör yüzde 43 ile savunma sanayisi oldu.” ifadesini kullandı.
Bu sektörü tarım ile yeryüzünün keşfi ve kullanımı alanlarının izlediğini belirten Özdinç, yükseköğretim harcamalarının kamu ve ticari kesime kıyasla daha az arttığına dikkati çekti. Özdinç, AR-GE harcamaların bölgelere göre dağılımına da değinerek Batı Anadolu’nun (Ankara-Konya) bu kategoride birinci olduğunu, bu anlamda İstanbul ile farkın açıldığını bildirdi.
AR-GE harcamalarının, yüzde 90 oranında artarak, gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki oranının yüzde 1,42’ye çıktığını belirten Özdinç, “GSYH içindeki AR-GE harcamalarının oranı bakımından Türkiye, OECD ülkeleri içinde 28. oldu, 5 yıllık artış göz önünde bulundurulduğunda da 21. sırayı aldı. Harcamalarda yüksek artış olmasına rağmen bu göstergenin çok artmamasının önemli sebeplerinden birisi de GSYH’de yaşanan yüksek artıştır.” ifadelerini kullandı.
“Teknoparklardaki firma sayısı 10 bini aştı”
Teknoparklardaki firma sayısının 10 bini, istihdam sayısının 100 bini geçtiğine işaret eden Özdinç, bu bölgelerde ihracat tutarının yıllık yüzde 67 artışla 2 milyar dolara yükseldiğini vurguladı. Özdinç, Türkiye’nin Küresel İnovasyon Endeksi’ndeki sıralamasının yükseldiğine dikkati çekerek, bu iyileşmenin, ülkede AR-GE ve inovasyon sistemindeki yapısal dönüşümün sonucu olduğunu belirtti.
İmalat sektörünün ihracatının arttığını, şirket karlılık oranında ise değişim yaşanmadığını ifade eden Özdinç, yüksek teknoloji sektörünün diğer teknoloji birimlerine göre yavaşlamadan en az etkilenen alan olduğunun altını çizdi.
Yazılım sektöründe KOBİ’ler öne çıkıyor
Özdinç, yüksek teknoloji sektöründe firma sayısının yüzde 8 arttığını, cironun ise dolar bazında yüzde 7 düştüğünü ifade etti. Türkiye’nin araştırmacı sayısı açısından OECD ülkeleri içindeki yerine de dikkati çeken Özdinç, “AR-GE tam zaman eşdeğeri (TZE) personel sayısında 8. olan Türkiye, artış oranlarına bakıldığında, son bir yıllık artışta Estonya’nın ardından ikinci sırayı alırken 5 yıllık artış dikkate alındığında ise birinci sıraya yerleşti.” bilgisini paylaştı.
KOBİ’lerin yüksek teknoloji ve yazılım sektöründeki yerine de değinen Özdinç, şunları kaydetti: “Yazılım sektöründe KOBİ’ler, 206 milyar lira ciroyla, sektördeki toplam gelirin yüzde 63’ünü, istihdamın da yüzde 76’sını oluşturdu. Bunların içinde 10 çalışandan az kişi çalıştıran mikro KOBİ’ler 40 milyar lira ciro üretti ve sektörün 4’te 1’i bu şirketlerde istihdam edildi. Yüksek teknoloji sektörlerinde ise KOBİ’ler 97 milyar lira ciroyla sektördeki toplam gelirin sadece yüzde 17’sini üretti. Sektördeki çalışanların yüzde 39’u da KOBİ’lerde çalıştı.”
(AA)
