Osman Nuri BOYACI
Türkiye’nin sanayi ve ihracatta merkez illerinden Denizli’nin ihracat artışı 2022’de Türkiye ortalamasının altında kaldı. 2021’de ihracatta yüzde 43,3 gibi olağanüstü bir artış gerçekleşmişti. 2021’de bu oran yüzde 2.8’de kaldı. Başlatılan, teşvik belgesi alan projeler sayı olarak arttı. 2022 yılının 11 ayında teşvik belgesi alınan projelerin yatırım değeri geçen yıla göre yüzde 44 artış gösterdi. Ancak yatırım maliyetine dolar cinsinden veya enflasyondan arındırarak bakınca, yatırımların da durgun seyrettiğini söyleyebiliriz. Şirket kuruluşları yüzde 23,5 artış gösterdi. Esnaf kesimini temsil eden gerçek kişi işletmelerde kapanışlar azaldı.
Denizli, 2022’de genel olarak durumunu korudu. 2023’e OSB’lerdeki genişleme planlarıyla girdi. Denizli OSB, genişleme çalışması ile 684 bin metrekare büyümesine rağmen gelen yatırım talepleri üzerine yeni bir genişleme çalışması başlattı. Çardak OSB’de fabrika yatırımları devam ediyor. Denizli Sanayi Odası (DSO) Makine İhtisas OSB’de acil kamulaştırma kararı ile kamulaştırmaları bitirip altyapı çalışmalarına başlayacak. Bu OSB’de 110 parselin tamamı için sanayici talepte bulundu. DSO Yönetimi, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın Denizli ziyaretinde Bozkurt ilçesinde 1 milyon 690 bin metrekare alana yeni bir OSB kurulmasını gündeme getirdi. Bakan destek verdi, tüzel kişilik oluşumu için girişimler başladı. Denizli Ticaret Borsası, Gıda İhtisas OSB ve lisanslı depo kurulması için çalışma yapıyor. Denizli Ticaret Odası, kente 5 sanayi sitesi kurulması için Denizli Büyükşehir Belediyesi’nden yer talebinde bulundu.
Denizli’nin ihracatında AB’nin ana pazar olması ve Yeşil Mutabakat süreci firmaları ve OSB’leri sürdürülebilirlik yatırımlarına yöneltiyor. Denizli OSB, 42 bin metreküp günlük atık su arıtma kapasitesine sahip tesisi ileri arıtmaya dönüştürme projesinin yanı sıra 32 bin metreküp kapasiteli yeni bir arıtma tesisi kuracak. Çardak OSB Müdürlüğü ise 6 bin metreküp-gün kapasiteli arıtma tesisinin inşaatına bu yıl başlayacak. Yenilenebilir enerji yatırımları da son yıllarda hızlandı. Denizli, 40 MWe’si endüstriyel çatı kurulu gücü olmak üzere200 MWe lisanssız GES ve15 MWe lisanslı GES toplamda 215 MWe’lik bir güneş enerjisi yatırımına sahip.
İhracat artışı Türkiye ortalamasının gerisinde
Türkiye ihracatı 2022 yılında yüzde 12,9 artarken Denizli ihracatı yüzde 2,8 artışla 4,7 milyar dolara yükseldi. Denizli, Türkiye’nin en çok ihracat yapan 9. şehri oldu. Denizli ihracatı 2022’nin ilk yarısında tempolu bir artış gösterdi. Ocak ayında 498 milyon dolar, nisan ayında 470 milyon dolar, haziran ayında 490 milyon dolar ihracata imza attı. Ocak, mart ve haziran aylarında en çok ihracat yapan 7. ile yükseldi. Yılın ikinci yarısında ise ana pazarlarındaki resesyon etkisini gösterdi. Talep daraldı. Parite, enerji maliyetleri de olumsuz etkileyince yılın ikinci yarısında ilk yarıdaki performans gösterilemedi. Yine de yılı ihracat artışıyla kapattı. Bu düşük artışta ilin lokomotif sektörlerinin (tekstil, ev tekstili ve doğal taş) ana pazarlarındaki resesyon, Rusya-Ukrayna Savaşı ve küresel enerji fiyatlarının yarattığı olumsuz şartlardan çok etkilenen sektörler olması etkili oldu.
YATIRIMLAR İMALAT VE ENERJİ AĞIRLIKLI
Denizli’de 2022 yılı Ocak- Kasım döneminde 263 proje için teşvik belgesi alındı. 263 projede öngörülen yatırım tutarı 5,3 milyar liraydı. Geçen yıl aynı dönemde proje sayısı 213’tü. Bu yıl, 2021 aynı döneme göre yatırım değerinde TL cinsinden yüzde 44,2 artış oldu. Yatırım değerine yıllık ortalama dolar kurunu dikkate alarak bakıldığında tablo yatırımların yetersiz kaldığını gösteriyor. 2021 yılı 11 aylık dönemdeki projelerin yatırım değeri 416 milyon dolara, 2022 yılı 11 aylık dönemdeki projelerin değeri ise 320 milyon dolara geliyor. ÜFE-TÜFE enflasyonu dikkate alındığında da tablo, Denizli’de, 2022’de yatırım iştahı olduğunu, proje sayısının arttığını ancak yatırımların reel olarak artmadığını gösteriyor.
Denizli’de teşvik belgesi alan projelerin sektörel dağılımına bakıldığında, imalat ve enerji sektörlerinin ağırlığı dikkat çekiyor. 2022’de öngörülen yatırımların yarısı (2,7 milyar lirası) imalat sektörüne yönelik projeler. Enerji yatırımları da önceki yıllara kıyasla önemli artış gösterdi. Honaz Biyokütle Enerji Üretim AŞ’nin 638 milyon liralık yatırımı da geçen yıl belge alarak başladı.
Esnaf kesiminde kapanışlar azaldı
Denizli’de geçen yıl şirket kuruluşlarında yüzde 23,5 artış oldu. Kapanışlardaki artış ise yüzde 76,7 oranında gerçekleşti. Gerçek kişi işletmesi kuruluşları azdı ancak kapanışlarda diğer bazı illerde gözlenen yüksek oranlı düşüş olmadı. Kapanışları azaldı. Denizli esnafı 2022’de genel itibariyle iyi bir yıl geçirdi.
BAŞKANLAR NE DEDİ?
DENİZLİ SANAYİ ODASI BAŞKANI SELİM KASAPOĞLU: OSB’LER İLE SANAYİCİYE YENİ YATIRIM ALANLARI SAĞLAYACAĞIZ
Denizli’nin 2023 yılında yatırım anlamında OSB konusunda yoğun çalışmalarımız olacak. 2 milyon 571 bin metrekare alana kurulacak Makine İhtisas OSB’de kamulaştırma çalışmalarının hızla tamamlanması için acil kamulaştırma kararı çıktı. Bir yandan bölgenin imar planını hazırladık ve Bakanlığa onaya gönderdik. İmar planı onayının ardından altyapı ihalesini gerçekleştireceğiz. Sanayi Bakanı Mustafa Varank’ın Denizli ziyaretinde yaptığımız görüşmede Bozkurt ilçesinde yeni OSB kurulması için destek aldık. 1 milyon 690 bin metrekare alana sahip Bozkurt OSB’nin tüzel kişilik kuruluşu için başvurularımızı yapıyoruz. Kuruluşun gerçekleşmesiyle birlikte çalışmalara başlayacağız. Ayrıca sanayi tesislerinin yoğun olarak yer aldığı Bozburun bölgesinde ıslah OSB kurulması için de çalışmalar yapıyoruz. Bu noktada TBMM’den torba yasa ile yasal düzenlemenin geçmesini bekliyoruz. Denizli’de son dönemde hızla büyüyen yazılım sektörünü desteklemek için hazırladığımız Veri Merkezi Projemiz de onaylandı.
DENİZLİ TİCARET ODASI BAŞKANI UĞUR ERDOĞAN: YENİ SANAYİ SİTELERİ KURULMASI İÇİN GİRİŞİMLERİMİZ SÜRÜYOR
Denizli’nin lokomotif sektörü tekstilde teknik dönüşümü sağlamak amacıyla hayata geçirdiğimiz Denizli Teknik Tekstil Merkezi’nin açılışını yaptık. AB’den 5 milyon Euro hibe alan ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Rekabetçi Sektörler Programı kapsamında desteklenen DTTM ile Denizli tekstiline yeni bir rota çiziyoruz. Merkezimizde girişimcilerin yenilikçi fikirlerinin hayata geçmesine fırsat yaratacağız. 12 farklı sektörde teknik tekstil alanında üretim yapabileceğiz. Ayrıca 2023 yılında bir çok sektörde yoğun olarak işletme kurulacak arsa talebi alıyoruz. Denizli’nin Gıda İhtisas Sanayi Sitesi, Mobilyacılar Sanayi Sitesi, Motorlu Araçlar Sanayi Sitesi, İnşaat Malzemecileri Sanayi Sitesi ile Geri Dönüşümcüler Sanayi Sitesi’ne ihtiyacı var. Bu sitelerin kurulması için yerel yönetimlerle, bakanlıklarla görüşüp hayata geçirilmesi için çalışacağız.
DENİZLİ TİCARET BORSASI BAŞKANI İBRAHİM TEFENLİLİ: BU YIL İKİ LİSANSLI DEPOYU ÜRETİCİNİN HİZMETİNE SUNACAĞIZ
Denizli Ticaret Borsası 700 civarı aktif üyesi ile hizmet veriyor. Üyelerimizin talepleri, şehrimizin ihtiyaçları doğrultusunda projelerimizi hayata geçiriyoruz. İlimizdeki ekonomik hareketliliğin artması için lisanslı depoculuk çalışmalarımıza devam ediyoruz. Lisanslı Depoculuk üreticilere, tüccarlara, diğer yatırımcılara ekonomik anlamda büyük katkı sağlayacak bir sistem. Merkezde 25 bin tonluk, Çivril ilçesinde 20 bin tonluk olmak üzere iki lisanslı depoyu Büyükşehir Belediyesinin desteği ile kuracağız. Alt yapı ve üst yapı için imzalar atıldı. İnşaat çalışmalarına başlıyoruz. 2023 yılı yaz başı gibi merkezimiz faaliyetlerine başlayacaktır. Gıda Organize Bölgesi kurulması için de çalışmalarımız devam ediyor. Yer tahsis çalışmamızı gerçekleştirdik. Gıda Sanayi Sitesi için kooperatifimizi de kurduk. Gıda üretimi yapan tüm işletmelerin belli bir bölgede kümelenmesi onların üretim kapasitelerini arttıracak, sektörün daha da gelişmesine katkı sağlayacaktır.
BAŞKAN VEKİLİ NECİP FİLİZ: GÜNDEMİMİZDE ARITMA TESİSİ, TEKNOKENT VE MODEL FABRİKA VAR
Denizli OSB Müdürlüğü olarak yatırım planlarımız arasında ilk olarak arıtma tesisi geliyor. Günlük 42 bin metreküp atık su artıma kapasitesine sahip gerekli standartları sağladığı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ödüllendirilen tesisimizde arıtılan suyu sanayicimizin tekrar kullanması için ileri arıtma tesisine dönüştüreceğiz. Ayrıca bölgedeki kapasitenin artması ve tekstil sektöründe faaliyet gösteren firmaların talepleri üzerine günlük 30 bin metreküp kapasiteli yeni ileri Atıksu Arıtma Tesisi kuracağız. İkinci tesisle günlük atık su arıtma kapasitemiz 72 bin metreküpe çıkacak. Pamukkale Üniversitesi’nin de onayladığı ve destek verdiği ikinci bir Teknokent kuruluşunu bu sene gerçekleştireceğiz. Denizli OSB Teknokent’te mevcutlardan farklı olarak prototip imalat yapılabilecek atölyeler bulunacak. Denizli Sanayi Odası ile birlikte bu yıl bölgemizde temeli atılan model fabrika inşaatını da tamamlayıp sanayicilerimizin hizmetine sunacağız. Ayrıca bölgemizdeki yatırım talebinin devam etmesi nedeniyle ilave büyüme alanlarını araştırıyoruz. Şu an 250 bin metrekare kapalı alan talebi var. 500 bin metrekare ilave genişleme için çalışmalar yapıyoruz.
ÇARDAK OSB YÖNETİM KURULU BAŞKANI OKAN KONYALIOĞLU: ÇARDAK OSB’DE BU YIL 350 MİLYON TL TUTARINDA YATIRIM PLANLIYORUZ
Çardak OSB olarak bu yıl önemli yatırımları hayata geçireceğiz. 2023’te yönetim binası, TIR parkı, çevre düzenlemesi, altyapı yenilemeleri, doğalgaz altyapısının oluşturulması, arıtma tesisi kurulması gibi konularda 350 milyon TL tutarında yatırım planlıyoruz. Bölgemizde sanayi yatırımları hızlanarak devam ediyor. 12 firma yatırımını tamamlayarak üretime başladı, 6 firmanın yatırımı inşaat aşamasında, 10 firma ise yatırım için projelendirme aşamasında. Bölgemizde yapılacak yatırımlarda sektörel çeşitliliğe önem veriyoruz. Otomotiv yan sanayi, asansör, kalem, makina, aromatik bitki, metal, cam tuğla, PWC iç destek profil, cam tuğla, parke, yonga levha, tekstil sektörlerinde faaliyet gösteren firmalar yer alıyor. Bu yıl yüzde 50 doluluk oranına ulaşmayı hedefliyoruz. Günlük 6 bin metreküp kapasiteli ileri arıtma yapacak tesisin temelini de bu yıl atacağız.
