Nurettin BAKİ
Türkiye’de pamuk fiyatlarının dünya pamuk fiyatlarına göre ucuz kalması sektörü kara kara düşündürüyor. Pamuk üretiminde artan girdi maliyetleri başta olmak üzere sektörde yaşanan birçok olumsuz sebep yüzünden Türkiye tekstil sektörünün pazar kaybı yaşadığını söyleyen İzmir Ticaret Borsası (İTB) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Pamuk Ajanı Bülent Uçak, “Önceki sezon alınan ama teslimatı çok geç yapılan malların girdi maliyetleri ve özellikle baskılanan döviz kuru gibi etmenler tekstil sektöründe bizleri geriye attı, Asya pazarı bizim önümüze çıktı. Rekabet edebilme şansımızı düşürdü ve hatta bu talepsizlik ortamında bir de pazar kaybına neden oldu, çünkü bizden neredeyse 1 dolar aşağı mal satabilir konuma geldiler” dedi.
Pamukta beklentilerin değil gerçeklerin yaşandığı bir tabloyla karşı karşıya olduklarını dile getiren Uçak, “Yeni sezonda gerek talebin düşmesi, gerek girdi maliyetlerinin sektörün her paydaşı için artması, gerekse döviz kurunun daha da yükselmesi sıkıntılı bir sürecin başlangıcı oldu. 22-23 sezonu başlarken açıklanan fiyatlar kütlü pamuk için 20 TL iken bunun mahlıç karşılığı 50 TL’ye denk geliyordu. Fakat bu talepsizlik ortamında fiyatlar sezonla beraber 40 TL ve hatta daha alt seviyelere geriledi. Nitekim 2022 yılının hasat dönemi olan Ekim-Kasım-Aralık aylarında kütlü pamuk fiyatı ortalama 15 TL’nin biraz üzerinde gerçekleşti. Halbuki pamuk ekim dönemindeki lif pamuk fiyatlarına göre kütlü pamuk fiyatları 22- 23 lira olarak hesaplanıyordu” diye konuştu.
“Ekim alanları arttı, arz talep dengesini sağlayamadık”
Devlet desteklerinin ve sübvansiyonlarının eksik kaldığı bir ortamda kimsenin bu maliyetlerle baş edemez ve para kazanamaz noktaya geldiğini belirten Bülent Uçak, “2022-23 sezonunun bir diğer özelliği ise 2021-22 sezonundaki fiyatlar nedeniyle ekim alanlarında yaşanan artış oldu ve bu da bu talepsiz ortamda arzın çok daha yukarı çıkmasına ve arz talep dengesinin sağlamamasına sebep oldu. Bu da fiyatlar da düşüşe etken olan noktalardan bir diğeri. Aslında bu durum 2021-22 sezonunda pamuk fiyatlarının normalin üzerinde bir artış sergilediğinin bir göstergesi oldu. Bu durum beklenti oluşturdu ancak günümüzde baktığımızda beklentilerin değil gerçeklerin yaşandığı bir tabloyu görüyoruz” diye konuştu.
“Fabrikalar yüzde 50’nin altında kapasiteyle çalışıyor”
En ucuz pamuğun Türkiye’de olduğuna dikkat çeken Ege İhracatçılar Birliği (EİB) Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, tekstil sektöründe sıkıntıların devam ettiğini belirterek, “Siparişler de kaçınca, iplik fabrikaları ve dokuma fabrikaları şu anda yüzde 50’nin altında kapasitelerle çalışıyor. Fabrikalar durmasın, istihdam düşmesin diye bugün konfeksiyon ihracatçısı zararına bile olsa mal satıyor” diye konuştu.
Eskinazi, “Tekstil sektörümüzdeki sıkıntımız devam ediyor. Türkiye’de iş yok, depolar pamuk dolu, mecburen ihraç ediliyor. Dünyanın en ucuz pamuğu şu anda Türkiye’de. Yanlış politikalar ve kur baskıları yüzünden tekstil sektörümüz maalesef pahalı kaldı. Geçen sene rekor seviyede pamuk üretimimiz vardı, şu anda depolar dolu. Yeni ürün de yakın zamanda çıkacak. Bu yeni ürüne yer açmak lazım, bir de finansmana erişimde de zorluk olduğu için herkesin paraya ihtiyacı var. Bunun için de insanlar malını satıyor. Aslında ihtiyacımız olan pamuğu satıyoruz, ondan sonra maalesef ithal edeceğiz. Fabrikalar durmasın, istihdam düşmesin diye bugün konfeksiyon ihracatçısı zararına bile olsa mal satıyor” ifadelerini kullandı.
