Eray ŞEN
Adana ihracatta 2022’yi iyi bir performansla kapattı. İhracatında yüzde 20 ile Türkiye ortalamasının (yüzde 12,9) üzerinde artış oldu. Ancak şirket kuruluş kapanışları, yatırım iştahı yönünden tablo olumlu değildi. Kapanan şirket sayısı yüzde 52.9 arttı. Buna karşın açılışlardaki artış yüzde 28’de kaldı. Yatırım iştahı zayıf seyretti. Teşvik belgesi alan yatırım projelerinin yatırım değeri üzerinden bakıldığında 2021’e kıyasla 2022’de azalma oldu. Ancak Adana’da bu tabloyu tersine çevirecek, Adana’yı “Marmara’dan sonra ikinci büyük sanayi havzası olma hedefi”ne yaklaştıracak büyük yatırım projeleri devreye giriyor. Toplam 18 büyük proje yürüyor. Bu projeler şunlar: Ceyhan Enerji İhtisas Endüstri Bölgesi, Ceyhan OSB, Kimya İhtisas OSB, Tarıma Dayalı İhtisas Sera OSB, Su Ürünleri OSB, SASA Münferit Sanayi Bölgesi, Adana OSB 4. Etap Genişleme Alanı, Tekstilkent, Ayakkabıcılar Sitesi, Mahrukatçılar Sitesi, Mobilyacılar Sitesi, Sarıçam ve Yüreğir KSS, Gıda Toptancıları, Matbaacılar, geri dönüşümcüler, mermerciler ve hurdacılar sitesi. Adana OSB’de 60 milyon metrekare genişleme planı yürütülüyor. Sasa’nın 13 milyon metrekare arazi üzerinde kuracağı tesislerin yapımı devam ediyor. Bu projenin yatırımı 20 milyar doları bulacak. Bu da dünya ölçeğinde büyük bir yatırım olacağı anlamına geliyor.
Enerji Endüstri İhtisas Bölgesi’nin temeli atıldı
Yumurtalık’ta Rönesans Holding’in hem işletmeci olduğu hem de Cezayirliler ile birlikte 1,7 milyar dolar yatırım bedeline sahip ortak petrokimya tesisi kuracağı Enerji Endüstri İhtisas Bölgesi’nin temeli bir yıl önce atıldı. Bölge, yaklaşık 3 kilometre kıyı hattına ve 14 milyon metrekare alana sahip. 10 milyar dolar yatırım çekmesi ve ülke ekonomisine yıllık 2 milyar dolar katkı sağlaması bekleniyor. Hizmete girdiğinde 10 bin kişiye istihdam sağlanacak. Bölgedeki bir diğer büyük proje olan Kimya OSB, 32 milyon metrekare alanda kurulacak. Yer seçimi yapılan OSB’nin yakında tüzel kişilik kazanarak arsa tahsisine başlanması planlanıyor. Çukurova Bölgesel Havalimanı ile kısa süre önce Yumurtalık bölgesinde yapılacağı açıklanan Doğu Akdeniz Ana Konteyner Limanı kenti denizden ve havadan uluslararası ulaşım ağına bağlayacak. Çukurova Bölgesel Havalimanı’nın bu yıl hizmete girmesi bekleniyor.
Adana Sanayi Odası (ADASO) Başkanı Zeki Kıvanç: Rekabetçiliğimizi bu enerji fiyatlarıyla sürdürmemiz mümkün değil
Geçen yıl tüm dünyada artan enflasyon nedeniyle alım gücü düştü, durgunluk endişesi, Rusya-Ukrayna savaşı, küresel çapta yaşanan tedarik zinciri problemleri ve enerji krizi oldu. Bu gelişmeler Türkiye ekonomisinin de çok zor dönemler yaşamasına neden oldu. Başlıca pazarımız Avrupa’daki resesyon tehlikesi gibi zincirleme sorunlarla ile karşı karşıyayız. 2023’e ilişkin birçok belirsizlik var. İlk iki çeyrekte bazı belirsizlikler olabilir ama son iki çeyrekte bu belirsizliklerin ortadan kalkacağına inanıyoruz. Rekabetçiliğimizi bu enerji fiyatlarıyla sürdürmemiz mümkün değil. Bunun için devletimiz enerjide sanayiciye destek vermeli. Yenilebilir enerji yatırımları için arazi ve bağlanacak trafo merkezleri probleminin çözülmesi lazım. Adana’da son yıllarda Türkiye ortalamasının üstünde ihracat gerçekleştirdik. Önümüzdeki süreçte Türkiye’nin ‘ikinci büyük yatırım ve üretim merkezi olma’ hedefine emin adımlarla ilerliyoruz. Çukurova Bölgesel Havalimanı ve yapılacak olan konteyner limanını da düşündüğümüzde, bu yatırımlar bölgemizin kalkınmasında öncü rol üstlenecek.
Adana Ticaret Odası (ATO) Başkanı Yücel Bayram: Teşvikli yatırımlarla ilgili bir ofis kuruyoruz
Adana GSYH sıralamasında, Türkiye’nin 21’inci ili. Bunu bir an önce yükseltecek bir yol izlememiz gerekiyor. Buna öncülük etmek istiyoruz. İş dünyası, milletvekilleri, belediyeler ve sivil toplum kuruluşlarıyla ‘güç birliği’ yapacağız. Bünyemizde yeni birimler oluşturarak, işleri hızlandırmak istiyoruz. AB mevzuatına yönelik çalışmalar yapan bir odayız. Teşvikli yatırımlarla ilgili bir ofis kuruyoruz. KOSGEB ile konuştuk, bir ofis açacağız. Bir de proje ofisi kuracağız. İnsan kaynakları birimi kuracağız. Adana’nın önü açık. İlimizde Endüstri Bölgesi kurulması yönünde çalışmalar var. Doğu Akdeniz Ana Konteynır Limanı da buraya yapılacak. Bunlar olumlu yansıyacaktır. Bu süreçte üyelerimize yönelik yapılabilecekleri planlıyoruz. İlk etapta tekstil, gıda, tarım, makine, ayakkabı, mobilya, kimya gibi üretimde gelişmiş sektörlerimizde potansiyelimizin artırılmasına odaklanacağız.
Adana Hacı Sabancı OSB Başkanı Bekir Sütcü: Uzun vadede 60 milyon metrekare genişleyeceğiz
Yatırımcı talebini karşılamak için yoğun çalışma içindeyiz. Bin 700 hektar alanda 500’e yakın fabrika var. AOSB’de 2023 yılı içerisinde atık su arıtma, enerji verimliliği, bilişim ve altyapı, GES, itfaiye ve kreş gibi konularda toplam 300 milyon liralık yatırım yapacağız. Yüzde 100 doluluk var. Geçen yıl 100 hektardaki 21 yatırım parselinin tahsisi için noter huzurunda kura çektik. Üçüncü genişleme alanı 6 milyon metrekare. Bu alanda işlemler devam ediyor. Ön tahsiste yarısına talep geldi. Uzun vadede düşündüğümüz genişleme ile toplam 60 milyon metrekareye ulaşmayı hedefliyoruz. Bu Türkiye’nin en büyük OSB’si anlamına geliyor. Bölgemizde OSB ve fabrikaların toplamı olarak devreye alınmış 142 MW’lık GES yatırımı var. Ayrıca devreye alınması beklenen 90 MW’lık ilave yatırım mevcut. OSB yönetimi olarak buradaki arazilerimize 10 MW’lık GES daha kuracağız.
Adana Ticaret Borsası Başkanı Şahin Bilgiç: Çukurova’nın topraklarına gözümüz gibi bakmalıyız
Pandemi, küresel ekonomik sorunlar, Rusya-Ukrayna savaşı gibi olaylara bakarak ne koşulda olursak olalım tarım ve gıda üretiminin kesintisiz bir şekilde devam ettirilmesi gerekir. Tarım alanlarının yapılaşmaya açılmasından kaçınmak gerekir. Bu güzelim toprakların kaybolması Türkiye’nin kaybetmesi demektir. Çukurova’nın topraklarına gözümüz gibi bakmalıyız. ATB’de buğdayda, ayçiçeğinde, soya fasulyesinde, narenciyede geçtiğimiz sezon ile kıyasladığımızda işlem fiyatlarında yüzde 100’lere ulaşan artış var. Ancak pamuktaki artış bu oranların çok altında kalmıştır. Elbette ki bu artışlar direk karlılığı göstermez. Çünkü girdi maliyetlerinde de ciddi artışlar olmuştur. Gıda İhtisas OSB, Karataş Tarıma Dayalı İhtisas Sera OSB ve Karataş Tarıma Dayalı İhtisas Su Ürünleri OSB’nin işlerlik kazanmasıyla, kentimizin tarım ve tarıma dayalı sanayi potansiyeli daha da artacak. Bölgemizin basınçlı sulama sistemine geçmesi gerekiyor.
KAPANAN ŞİRKET SAYISINDA YÜKSEK ARTIŞ
Adana’da 2021’in ilk 11 ayında bin 923 şirket, 2022’de aynı dönemde 2 bin 461 şirket kuruldu. Şirket kuruluşlarında % 28 artış oldu. Kapanışlar fazlaydı. 2021’in ilk 11 ayına kıyasla 2022’de kapanış sayısında %52,9 artış oldu. Tasfiye olan şirket sayısındaki yüzde 14,2’lik artışla birlikte değerlendirildiğinde, Adana’da 2022’nin sıkıntılı geçtiği anlaşılıyor.
YATIRIM TEŞVİK BELGESİNDE NEGATİF TABLO VAR
Adana’da 2021’de sabit yatırım tutarı toplam 11 milyar 694 milyon lira olan 349 adet yatırım teşvik belgesi verilmişti. 2021’in İlk 11 ayında da yatırım değeri 11,2 milyar lira olan 311 proje için belge alınmıştı. 2022’nin ilk 11 ayında ise yatırım değeri 10,7 milyar lira olan 342 yatırım projesi için belge alındı. 11 aylık dönemler itibariyle kıyaslandığında teşvik belgesi sayısında yüzde 10 artışa karşılık yatırım değerinde yüzde 4,5 azalma var. Enfl asyon ve yatırım maliyetlerindeki artış dikkate alındığında yatırımlardaki azalmanın çok daha yüksek boyutlarda olduğu görülüyor.
İHRACATTA İYİ PERFORMANS GÖSTERDİ
Adana’nın 2,5 milyar dolar olarak gerçekleşen 2021 yılı ihracatı 2022 yılında yüzde 20 artışla 3 milyar dolara yükseldi. Bu artış, Türkiye ortalamasının üzerinde bir performansa işaret ediyor. Yumurtalık Serbest Bölgesi 2022 yılında 2 milyar 480 milyon dolarlık ticaret hacmi gerçekleştirdi. Bu, bir önceki yıla göre yüzde 24’lük artış olduğunu gösteriyor.
