Türk- Yunan Nüfus Mübadelesi’nin 100. Yılı bize nüfus takasını öngören nüfus mühendisliğinin sonuç vermediğini gösteriyor.
Kısa adıyla ‘’Mübadele’’ olarak bilinen Türk-Yunan Nüfus Mübadele Sözleşmesi’nin bugün 100. Yılı. Bu anlaşmayla 1.2 milyon Ortodoks Hristiyan, Anadolu topraklarını terk etmek zorunda kalırken, 500 bin Müslüman Anadolu topraklarına geldi. Tarihin ilk ve tek nüfus takası tarihin en az tartıştığı ve yüzleştiği konusu olma özelliği taşıyor. Mübadele konusu Ulusal Kurtuluş Savaşı’ndan hemen sonra gündeme geldi. Her iki taraf nüfusunu etnik anlamda saflaştırma niyeti bu Protokol‘ün imzasını kolaylaştırdı. Protokol’ün İnönü ve Venizelos imzasını taşıması konunun ne denli önemsendiğini gösteriyor. 100 yıl sonra Mübadele’nin öne çıkan 2 önemli hükmü var:
1-Mübadele, Türk ve Rum konusunu milliyet olarak ayrıştıramadı. Bu nedenle ‘’dini inancı‘’ temel aldı. Bunun sonucu Müslüman olması nedeniyle Ulahlar, Patriyotlar, Pomaklar ve Arnavut’lar Anadolu topraklarına geldi. Buna karşılık Karaman Türkleri Yunanistan’a gönderildi. Bu mezhep tanımında ayrıma gidildi, Katolikler ve Protestanlar kapsam dışı bırakıldı.
2-Tümü 19 maddeden ibaret Protokol’ün 10 maddesi geride bırakılan malların tazminini öngördü. Bu malları altın para cinsinden ödenmesine koşula bağladı. Ama Türkiye’ye göç edenler için kestirme bir uygulama yoluna gidildi. Herkese sadece 6 dönüm toprak dağıtıldı. Bu, ağaç dağıtımında da esas oldu. Yapılan tüm çalışmalar bu konudaki haksızlığı belgeler. Protokol tüm mübadillere hukuk yoluna başvurma hakkı verirken 1930’daki Ankara Anlaşması malların ‘’Türk ve Yunan Hükümetine geçmesini‘’ karara bağladı. Ortodoks Rumların malları yerel ‘’mütegallibe‘’ (zorba takımı) eline geçti. Daha sonra çıkarılan Mübadele İskan Kanunu terk edilen malların dağıtımını öngörse de tersi yaşandı. Sonuçta tek taraflı, zorla ve geriye dönüş yolu kapalı tutulan Mübadele ve karşılıklı göç ettirilen 1.7 milyon ‘’Mübadil‘’ bu yaşananların ışığında bir nüfus mühendisliği olayı olan nüfus değişiminin nasıl bir olay olduğunu sergiliyor.
Mübadele’nin 100. yılında yapılan haksızlıkları teslim etmeye ve bunun için yüzleşmeye hazır olmalıyız….
GÜNÜN NOTU:
BM kayıtlarıyla dünyada 250 milyonu aşkın insan vatansız konumda bir yerden bir yere göç ederek yaşamaya çalışıyor.
