Türkiye, 2017 başında aldığı kritik bir kararla ekonomiyi canlandırmak için Kredi Garanti Fonu’nu kullanmaya başladı. Ekonomide finansmana erişimin sorun olduğu bir dönemde, KGF ciddi bir teminat kaldıracı görevi üstlendi. İSO Başkanı Erdal Bahçıvan’ın tanımlamasıyla “2017’nin muhteşem bir inovasyonu”ydu.
Bu adımın temel amacı, bu yolla verilen kredilerle durgun ekonomiyi kısa vadede canlandırmaktı. O dönemde Maliye Bakanlığı eş zamanlı olarak dayanıklı tüketim malları ve mobilya sektörlerine yönelik geçici vergi indirimleri sağlayarak iç talebi canlandırmayı hedefledi. Ayrıca, SGK prim ödemelerini 10 ay erteleyerek iş dünyasının finansman sorununu hafifletmeye çalıştı.
Teminat yetersizliği nedeniyle borçlanamayan KOBİ’lerin krediye erişimlerini sağlamak amacıyla 1993’te kurulan KGF’nin verdiği kefaletlerle 23 yılda kullandırılan kredinin 20 katına yakın bir miktarı, 2017’de tek bir yıl içinde kullandırıldı.
Bu adımlar sayesinde iç talep toparlandı; ihracat ana pazarlarındaki toparlanmanın katkısıyla güçlü bir dış taleple desteklendi ve ekonomi canlandı. Karşılıksız çek oranları geriledi, istihdam arttı, bankaların sermaye yeterlilik oranları yükseldi. GSYH o yıl yüzde 7,4 büyüdü. KGF, ekonominin ciddi bir durgunluğa girdiği dönemde kritik bir müdahale olarak amacına ulaştı.
Firmaların finansmana erişim sorunu yaşadığı, bazı KOBİ’lerin işletme sermayesi sıkıntısı içinde olduğu bugünlerde KGF benzeri uygulamalar yine konuşuluyor.
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, geçen hafta Bursa’da yaptığı açıklamada “KGF Yönetim Kurulu Başkanımızla yaptığımız görüşmelerde, üyelerimize yönelik yeni bir kredi paketinin üzerinde çalışıldığını öğrendik. Yakın zamanda bu destek sizlerle paylaşılacak” dedi.
MB faiz indirimleri henüz kredi piyasasını rahatlatmadı
Kredi piyasasında ciddi sıkıntılar yaşanıyor. İş dünyasının temsilcileri, ticari kredilere ve ticari kredi kartlarına getirilen kısıtlamaların KOBİ’leri kapsamayacak şekilde yeniden düzenlenmesini talep ediyor. Ticari kredilere getirilen kısıtlamalar özellikle KOBİ’leri ciddi şekilde etkiliyor. Bankaların kredi kullandırmak istediği “güçlü bilançolu” şirketler mevcut faizlerden ve belirsizliklerden dolayı kredi kullanmaya çok istekli değiller. İstekli ve ihtiyacı olan “zayıf bilançolu” ve “teminat sorunlu” şirketlere ise bankalar mesafeli duruyorlar.
Mevcut maliyetlerden kredi ile borçlanıp yatırım yapmak, birçok firma için cazip değil. KOBİ’lerde sıkıntı daha belirgin. Birçok KOBİ için mesele, yatırım yapmanın da ötesine geçerek, işletme sermayesi ihtiyacını karşılamak haline geldi.
Para ve maliye politikalarının sıkılaştığı dönemlerde bu tip yan etkilerin yaşanması aslında sürpriz değil, ama Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine rağmen kredi faizlerinde paralel bir düşüş gözlenmiyor. Merkez Bankası’nın zorunlu karşılık ve sıkı kredi politikası nedeniyle faiz indirimleri finansmana erişim sorunu yaşayan işletmelere henüz soluk aldırmadı. Özellikle tekstil ve hazır giyim gibi ihracatta sorun yaşayan bazı sektörlerde ciddi istihdam kayıpları gerçekleşiyor. Böylesi bir ortamda, KGF gibi süresi ve sınırı belirli olan “hedefli” uygulamalar önümüzdeki dönemde gündeme gelebilir
KGF kortizon gibidir. Aldın mı iyi hissedersin ama…
Ancak, bu tip adımlar dikkatlice tasarlanmalı ve iyi planlanmalıdır. Teminat kaldıracı görevi görecek olan KGF’nin popülist bir uygulama aracı olarak değil, dezenflasyon sürecini aksatmayacak şekilde, hedefli ve zordaki sektör ve firmaları rahatlatacak şekilde devreye sokulması gerekir.
2017 yılında KGF uygulaması başladığında, Finansbank Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Aras, KGF kredilerinin hem ekonomiye hem de bankacılık sektörüne ilaç gibi geldiğini belirterek “Ama bu ilaç bir kortizon. Aldın mı iyi hissedersin ama iyileştirici değildir” demişti. Aslında durumu iyi açıklayan bir benzetmeydi bu. Sadece KGF değil, diğer destekler için de aynı durum geçerlidir.
KGF gibi kortizon benzeri uygulamalar politika yapıcılara kısa vadede soluk aldırır ve kalıcı düzelmeyi sağlayacak önlemleri alma fırsatı sağlar. Eğer önlem alınmazsa, yeni balonlar yaratıp, bir sonraki sıkıntının alt yapısını hazırladığı ile kalır.
