TÜRKİYE Turizm Yatırımcıları Derneği (TTYD) Başkanı Oya Narin, 26-27 Kasım 2024’te 4’üncüsü yapılacak “Turizm Yatırım Forumu” hazırlıkları kapsamında, Türkiye’nin turizmde mevcut durumu, rakipler ve dünya ile karşılaştırması, 150 milyar dolar gelir hedefi için yatırım ihtiyacına baktırdı.
Oya Narin, Başkan Yardımcısı Ali Güreli ve TTYD Genel Sekreteri Hale Altan’la birlikte, “TIF 2024” öncesi hazırladıkları çalışmayı, 2 meslektaşımın da katıldığı buluşmada paylaştı. Narin, önce seyahat ve turizm sektörünün 2023-2033 dünya tahminlerine işaret etti:
- Dünya Turizm ve Seyahat Konseyi (WTTC) verilerine göre seyahat ve turizm sektörü, 2023 yılında dünyada 332.5 milyon istihdam ve 9.5 trilyon dolar gelir yarattı.
- 2033 yılında dünyada seyahat ve turizm sektörünün istihdamının 430 milyona, yaratacağı gelirlerin de 15.5 trilyon dolara ulaşması bekleniyor.
- Yine WTTC verilerine göre Türkiye’de seyahat ve turizm sektörünün gayrı safi yurtiçi hasılaya doğrudan ve dolaylı katkısı 104.5 milyar doları, istihdamı da 3.08 milyonu buldu.
- WTTC, 2033 yılında Türkiye’nin seyahat ve turizminin GSYH’ya katkısının 131.7 milyar dolara, istihdamın da 3.39 milyona çıkacağını öngörüyor.
Hale Altan, araya girip turizm sektörünün cari açığı azaltıcı katkısına dikkat çekti:
– Turizm sektörümüz 2023 yılında cari açığı azaltma yönünde 41.6 milyar dolar net katkı yarattı. Geçen yıl cari açığın 45 milyar dolar olduğu dikkate alınırsa, turizm sektörünün katkısının boyutu daha iyi anlaşılır.
Hale Altan, Türkiye’nin 1980-2024 dönemi toplam turizm yatırımlarının 150 milyar dolar düzeyinde olduğunu belirtip, iki fazlı senaryo üzerinde durdu:
- 2025-2028: Yıllık yatırım ihtiyacı 8 milyar dolar olacak. Turist sayısı 2028’de 100 milyonu bulacak. Turizm geliri de 120 milyar dolara ulaşacak.
- 2029-2033: Yıllık yatırım ihtiyacı 10 milyar dolar görünüyor. 2033 yılında 108 milyon 695 bin turistle 146 milyar dolarlık gelire ulaşılabileceği öngörülüyor.
Oya Narin, şu noktanın altını çizdi:
– Bugün Avrupa’nın toplam yatak kapasitesi 29 milyon. Toplam rakama Türkiye de dahil. Bunun 5.2 milyonu İtalya, 5.1 milyonu Fransa, 3.7 milyonu da İspanya’da. Ülkemizdeki yatak kapasitesi 2.1 milyon, tesis sayısı da 21 bin 900 düzeyinde kalıyor.
Hale Altan, şu veriyi irdeledi:
– Türkiye, turist sayısında dünyada 5’inci sıradayken gelirlerde 7’nci sırada yer alıyor. Turist sayısında 11’inci sırada bulunan Birleşik Arap Emirlikleri, gelirde 6’ncı sırada. Yani, gelirde bizi geçmiş durumdalar.
2025-2033 dönemi toplam yatırım ihtiyacına vurgu yaptı:
– 2033 yılına kadar yapılması gereken yatırımların toplamı 72 milyar doları buluyor.
1980-2024 dönemi turizm gelirlerini hesapladı:
– 44 yıllık turizm gelirimiz 729.4 milyar dolara ulaştı.
–
2025-2028 dönemi turizm geliri tahminlerini paylaştı:
– 3 yıllık turizm gelirimizin 377.8 milyar dolar olabileceği öngörülüyor.
Hükümetin Orta Vadeli Programa koyduğu hedefi anımsattı:
– OVP’de 2025-2028 dönemi turizm geliri hedefi 284.2 milyar dolar olarak konuldu.
2029-2033 dönemi kendi beklentilerinin hesabını ortaya koydu:
– 6 yılda turizm gelirlerimizin 676 milyar doları bulabileceğine dönük senaryomuz da var.
Oya Narin, turizmde Türkiye’nin iyi bir hikayeye ihtiyacı olduğunu kaydetti:
– Sektörün yapısına bakılırsa, turizm birçok grubun ana işi değil. “Bir de otelimiz olsun” diye yaklaşılan bir sektör olarak büyüdük. Öyle bir büyüdük ki, farklı bir yere doğru evriliyoruz. Artık turizmin ayrı bir iş olarak görülmesini sağlamak gerekiyor.
Mevcut hikayeyi geliştirip, renklendirme formülünü anlattı:
– Turizm destinasyonlarında farklı yaklaşımlar getirmeliyiz. 365 gün yaşam, rezidanslar, arkeoloji, kültür gibi şekillendirmeler gerek. 360 derece bir yaklaşım lazım.
44-45 yılda yapılan 150 milyar dolarlık yatırımla ulaşılan 2.1 milyon yatak kapasitesi, turizm gelirlerini 55-60 milyar dolara, dünyada 7’nci sıraya taşıdı…
100 milyar doları aşan geliri sağlamanın yolunu açma hedefiyle yatırımcıların kolları sıvaması gerekiyor…
5 yılda yabancıdan turizme 687 milyon dolar geldi, 2026’da hareketlenir
TÜRKİYE Turizm Yatırımcıları Derneği (TTYD) Yönetim Kurulu Başkanı Oya Narin, 26-27 Kasım 2024’te İstanbul’da düzenleyecekleri “Turizm Yatırım Forumu”nu yatırımların konuşulduğu bir platform olarak düşündüklerini bildirdi:
– Yatırımlar turizmin başlangıcı demek. Turizm yatırımlarını ülkemize çekmeyi hedefliyoruz. Küresel otel zincirlerinden ve küresel yatırımcılardan önemli gruplar katılacak. İlk yıl 250 katılımcı vardı. Geçen yıl 800’e çıktı. Bu yıl 1000’i aşacak.
Forumda Türk turizm markalarını da öne çıkarmak istediklerini belirtti:
– Çünkü, tekstilde olduğu gibi turizmde de markalaşmada çok geri kaldık. Markalı tesislerdeki oda sayımız hâlâ 157 bin gibi düşük düzeyde. Yurt dışında sadece 30 Türk markalı otelimiz var.
Türkiye’de 46 yerli, 21 yabancı otel markasının olduğunu kaydetti:
– Son 5 yılda ülkemize toplam 687 milyon dolarlık doğrudan turizm yatırımı çekebildik. Yabancılar imar sorunu başta olmak üzere mevzuatta takıldıkları konular nedeniyle genelde hazır tesisleri almayı tercih ediyor. Yabancı yatırımcı tahsisli araziye gelmek istemiyor.
Konaklama ve restoran sektöründe yabancı yatırım payının yüzde 1.1’de kaldığını vurguladı:
– 2026’dan sonra faizlerin düşmesiyle turizm yatırımlarında bir hareketlenme olmasını bekliyoruz. Türkiye’nin müthiş bir potansiyeli var. Kimse elimize su dökemez. Ancak, iyi olmanın getirdiği bir rehavet de söz konusu.
Yunanistan otel yapana yüzde 50 hibe veriyor
TÜRKİYE Turizm Yatırımcıları Derneği Başkanı Oya Narin, turizmde Türkiye’nin rakiplerinin çok hızlı yol aldığını belirtti:
– Yunanistan, Avrupa fonlarından yeşil sermaye finansmanı aldı. Otel yapana yüzde 50 hibe veriyor. İkinci yüzde 50 için de 20 sene vadeli kredi veriyor.
İspanya’nın fiyat açısından çok iyi gittiğini vurguladı:
– Suudi Arabistan 800 milyar dolarlık bir paketle yola çıktı. Mısır hareketli, İskenderiye bölgesine BAE’den 150 milyar dolarlık yatırım alacak. Dubai zaten bu işte aldı gitti. Arap yarımadası, turizme çöldeki kum gibi para döküyor.
Türkiye’de turizm yatırımcılarına kullandırılan kredi stokunun 14 milyar dolardan 12 milyar dolara indiğini kaydetti:
– Yeniden 14 milyar dolara çıkmasının önünü açmakta fayda görüyoruz. Bizim 2.1 milyon yatağımıza 500 bin daha eklememiz gerekiyor. 1 milyon yatağın da yüzde 20’sinin markalı ve işletme garantiliye dönüşmesi lazım.
Güneydeki tesislere rezidans izni verilmesi hızlı kaynak girişi sağlar
TTYD Başkanı Oya Narin, İstanbul’da rezidans yapısının hayli yaygın olduğuna işaret etti:
– Rezidans, Güneyde de olması gereken bir ürün, model. Rezidanslar uzun konaklamalar sağlıyor.
Rezidansların yatırım aracı da olduğunu kaydetti:
– Süratli bir kaynak girmesi için mevcut yatırım kapasitesinin içinden bir bölümünü rezidansa çevirmek isteyen varsa tahsisli-tahsissiz ayırt etmeden yüzde 20 izin verilsin. Kışın ıssız olan turistik kasabaların harekete geçeceğine inanıyoruz.
Rezidans önerisini biraz daha açtı:
– Mesela Antalya’da 1000 odanız var. Bunun yüzde 20’sine kadar rezidans hakkı verilsin. Tesis içinde bina dönüştürülsün. Kuralları koy, ayrı girişi olsun. Bu modelle hem devletin, hem de bireysel yatırımcının kasasına para girer.
