Kahramanmaraş depremlerinin ilk günlerinde, Kızılay’ın iştiraki Kızılay Çadır ve Tekstil A.Ş’nin deposundaki 2050 çadırı, 46 milyon lira karşılığı Ahbap Derneği’ne sattığının ortaya çıkması tartışmalara neden oldu. Ahbap’ın Başkanı sanatçı Haluk Levent, hem sosyal medya hesabında hem de Fox TV canlı yayınında AFAD ve Kızılay ile olan ilişkilerini anlattı.
Kızılay’ın internet sitesinde çadır sattığını gördükten sonra başvuruda bulunulduğunu söyleyen Levent, “Ankara Eczacılar Odası da almış, biz niye almayalım? Hemen öğrendik ihracat yapılmak üzere hazırlanan 2 bin 50 çadır var. Kızılay’ın iştiraklerinin çadır sattığı piyasada biliniyor. Deprem zamanı veya değil, biliniyor” dedi.
AFAD’ın da çadırı parayla, faturalı aldığını dile getiren Haluk Levent, “Buyurun AFAD yetkilileri yalanlasın. Eğer o yurt dışına ihraç edilecek çadırlar satılacaksa, AFAD da parayla alıyor. Orada bir muhasebe var” diye konuştu. Levent ayrıca 14 milyon lirası Kızılay Lojistik A.Ş’den olmak üzere toplam 108 milyon liralık da gıda alımı yapıldığını ifade etti.
Kınık: Satış geliriyle ürettiğimiz çadırı ücretsiz dağıtıyoruz
Kızılay Çadır’ın, Türkiye Kızılay Cemiyeti’nin iştiraki olduğunu belirten Kızılay Başkanı Dr. Kerem Kınık, dünyanın sayılı afet çadırı üreten üreticilerinden birisi olduğunu bildirdi.
Buranın öncelikle Kızılay’ın Toplumsal Afet Müdahale Planı (TAMP) çerçevesinde belirlenen asgari çadır stok seviyesini garanti ettiğini söyleyen Kınık, AFAD yanı sıra Sağlık Bakanlığı, MSB gibi kamu kuruluşları ile BM ve diğer uluslararası kuruluşlara da talep üzerine üretim yapıldığını kaydetti.
“Ahbap ve Kızılay’ın işbirliği ahlakidir, akılcıdır, yasaldır”
Satış gelirinin Kızılay’a aktırıldığının altını çizen Kerem Kınık, Kızılay’ın da afet için gerekli çadır ve insani yardım malzemelerini üreterek ihtiyaç anında ücretsiz dağıttığını vurguladı.
Yurtdışı bir kuruluş için üretilen logosuz 2050 çadırın Kızılay Çadır’dan maliyetine alınarak Ahbap Derneği tarafından AFAD’ın gösterdiği yere kurulduğunu söyleyen Kınık, “Ahbap ve Kızılay’ın işbirliği ahlakidir, akılcıdır, yasaldır” ifadelerini kullandı. Kızılay’ın AFAD’a 54 bin 70 çadır teslim ettiğini söyleyen Kınık, tesislerde AFAD için imalatın kesintisiz olarak sürdüğünü anlattı. Kınık ayrıca katıldığı TV programında, “Büyütülecek bir hadise değil. Sonuçta vatandaşımıza hizmete gitmiş. Ahbap bizden almasaydı, biz bu çadırları AFAD’a verecektik” dedi.
“Bundan daha büyük rezalet olamaz”
Kızılay’ın depremzedeler için hazırlanan çadırları satmasına siyasi parti temsilcileri sosyal medyadan tepki gösterdi. CHP Sözcüsü Faik Öztrak, “Deprem yaralarını s aran Kızılay’dan, deprem fırsatçılığı yapan Kızılay’a… Çürütmedik değer ve kurum bırakmadılar” açıklamasını yaptı. Gelecek Partisi lideri ve Eski Başbakan Ahmet Davutoğlu, “O çadırlar ücretsiz olarak bölge halkına ulaştırılmalıydı” dedi. DEVA Partisi’nden Mustafa Yeneroğlu ise, “Yurtdışından çadır arıyoruz deprem ülkesinin stokunda yeterli çadır olmadığı için. Aslında bundan daha büyük rezalet olamaz ve sadece bu sebeple hükümetin istifa etmesi gerekirdi. Üzerine millet soğuktan donarken Kızılay’ın içerde çadır sattığı kimin aklına gelirdi?” ifadelerini kullandı.
CHP’li Osman Budak: Depremzedeler yeni konutlar için 20 yıl borçlanacak
CHP Antalya Milletvekili ve Sanayi Komisyonu Üyesi Çetin Osman Budak, depremde evleri yıkılan ya da ağır hasar alan depremzedelere yeni konutların ücretsiz dağıtılacağı algısının gerçeği yansıtmadığını söyledi. Depremzedelerin yeni konutlar için 20 yıl süreyle borçlandırılacaklarını ifade eden Budak, “Depremzedelere binaların yapım maliyetleri belli olmadığı için boş afet borçlandırma senetleri ve taahhütname imzalatılacak. Deprem sigortası olmayan depremzedeler yapılan konutlardan faydalanamayacak. 60 gün içerisinde borçlanma senedi ve taahhütnameyi imzalamayanların hak sahiplikleri sona erecek. Üzerlerinde sağlam kalan taşınmazları varsa ipotek altına alınacak. Ödemeler yıllık olarak yapılacak. Üç yıl üst üste taksitini ödeyemeyen depremzedenin evine el konulacak” dedi.
İşyerlerinde yıllık yüzde 4 faiz işletilecek
Yeniden inşa edilecek dükkân ve işyerleri için de depremzedelerin 2 yılı ödemesiz 10 yıl borçlandırılacağını kaydeden Budak, “Bu borçlara yıllık yüzde 4 faiz işletilecek. Ekmek teknesini kaybetmiş, borçlarını ödeme yeteneğini kaybetmiş esnaf, bir de devlete borçlandırılarak iyice çıkmaza sürüklenecek” dedi. Konut inşa ve teslim işlemlerinin 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun’un 40’ıncı maddesinde göre yapılacağına dikkat çeken Budak, “Farklı bir yasal düzenleme yapılmazsa yıkılacak 500 binden fazla konutun faturası depremzedelere kesilecek. Hesaplarımıza göre konut inşa sürecinin faturası 40 milyar doları bulacak. Depremde her şeyini kaybeden yurttaşlarımızın 20 yılları da borç ödemekle geçecek. Bu faturayı depremzedelere ödetmeyin. Konutların ücretsiz tahsis edileceğini açıklayın” diye konuştu.
Budak, daha önce Büyük Manavgat yangını, Kastamonu Bozkurt sel felaketi, İzmir ve Elazığ depremleri sonrası afetzedelere boş senet imzalattırıldığını hatırlatarak, “Yıkılan ya da yıkılma kararı alınan ağır hasarlı evlerin yeniden yapımı için AFAD tarafından depremzedelere boş afet borçlandırma senedi ve taahhütname imzalattırılacak. Borcun miktarı konutlar sahiplerine teslim edildiğinde belli olacak. Depremzedeler iki yıl ödeme yapmayacak. Sonrasındaki 18 yıl boyunca eşit taksitlerle faizsiz ödeme yapacaklar. Vadesinde ödenmeyen borçlara yıllık yüzde 5 gecikme faizi uygulanacak. Üst üste üç taksitini ödeyemeyen depremzedenin evine el konulacak. Toplanan yardımlarla depremzedelere ücretsiz konut yapılacağı algısı gerçeği yansıtmıyor” dedi.
Öte yandan EKONOMİ’ye bilgi veren Çevre Şehircilik ve İklim Bakanlığı yetkilileri, şu an için önceliklerinin konutların yapımı olduğunu belirterek, bunların ödeme koşulları dahil olmak üzere diğer meselelerin henüz netleşmediğini bildirdiler.
