EVRİM KÜÇÜK
Değerli metaller kompleksindeki diğer metallerin gerisinde kalmışken paladyum yaptırım korkusuyla birden yön değiştirdi. ABD’nin Rus paladyumuna ve titanyumuna yaptırım uygulanması için G7’nin geri kalanına çağrıda bulunacağı haberleri paladyum fiyatlarını 1 hafta içinde yüzde 15’den fazla yükseltti.
Küresel maden arzının %40’ı Rusya’dan geliyor
Rusya, dünya maden arzının yüzde 40’ını sağlayan Norilsk aracılığıyla paladyum piyasasına hakim bir konumda. AB’nin paladyum ithalatının önemli bir bölümü Rusya’dan yapılıyor. ABD de Rus paladyumu almaya devam ediyor. Bu nedenle yaptırım endişesi fiyatları pazartesi itibariyle son 1 hafta içinde yüzde 20.5 artırıp ons başına 1.215 dolarla neredeyse 1 yılın en yüksek seviyesine çıkardı. Yılbaşından bu yana ekside olan fiyatlar, yüzde 11 artıya geçti.
Ukrayna savaşı fiyatları rekor seviyeye çıkarmıştı
Yaptırım korkularının paladyum fiyatını yükseltmesi ilk kez yaşanmıyor. Ukrayna’da savaşın başlamasından kısa bir süre sonra fiyatlar rekor seviyeyi test etmişti. Geçtiğimiz aralık ayında Rus alüminyum, bakır ve nikeline yaptırım uygulamasının ardından paladyum da sıçramıştı. Bir ay önce de Rusya Devlet Başkanı Putin’in bazı metallere ihracat kısıtlamaları getirme tehdidinde bulunması paladyumu hareketlenmişti. Yeniden gündeme taşınan konuyla ilgili uzmanlar, ABD’nin diğer ülkeleri yaptırım uygulamaya ikna etmesinin zor olabileceğini belirtiyor.
Talebin %90’ı otomotivden
Fiyatlar, yaptırım endişesinin yanında bu yıl elektrikli araç (EV)satışlarının yavaşlamasından da destek alıyor. Paladyum tüketiminin yüzde 90’ından fazlasını temsil eden oto katalizör sektöründen gelen talepte canlanma gözlemleniyor.
Uzun vadede BEV baskısı hissedilecek
Ancak, bataryalı elektrikli araçlara (BEV) geçişin paladyuma olan talebi azaltması muhtemel olduğundan uzun vadeli görünüm zayıf kalmaya devam ediyor. UBS analistlerine göre paladyum fiyatlarının uzun vadede diğer kıymetli metallerin gerisinde kalması bekleniyor. Piyasada arz kesintisi nedeniyle kısa pozisyonların yüksek olmasından dolayı yakın vadede oynaklık yaşanabilir. Fakat uzun vadede BEV talebi UBS’e göre fiyatları kontrol altında tutuyor.
Titanyum satışlarına da sınır gelebilir
G7’nin yaptırım listesine eklemesi istenen titanyum, çelik, paslanmaz çelik, alüminyum, bakır, vanadyum, manganez, demir, molibden ve diğerlerinde alaşım bileşeni olarak dahil olmak üzere birçok önemli endüstriyel kullanıma sahip. Hafi f, çok sağlam, yüksek erime noktasına sahip ve korozyona dayanıklıdır. AB, Rus titanyumuna bağımlı durumda. Özellikle havacılık sektörün hâlâ dünyanın en büyük entegre üreticisi olan VSMPO-AVISMA tarafından üretilen Rus titanyumunun ithalatına bağımlı. Alaşım formundaki titanyum, havacılık sektörünün ana üretim girdilerinden biri haline geldi ve motor, iniş takımı ve gövde üretiminde kullanılıyor. Cevher bazında en büyük üretici olan Çin’de kg başına fiyatlar 43.5 yuan düzeyinde bulunuyor.
