EVRİM KÜÇÜK
Tahıl fiyatlarının gerilediği bir ortamda dünyanın en büyük tarımsal emtia ihracatçılarından ABD’de yarın yapılacak seçimler kritik önemde. Yeni başkanın izleyeceği politikalar dünya genelinde tarımsal ticarete şekil verecek. Özellikle soya ve mısır piyasasında bunun etkisi çokça hissedilebilir.
Bu yıl buğday %9 mısır ise %12 düştü
Yeni başkan emtia fiyatlarının ve çiftçilik gelirlerinin düştüğü bir ortamda göreve gelecek. ABD’de vadeli işlemler piyasasında soya fasulyesinin kile fiyatı yılbaşından bu yana yüzde 24 düşüp 10 doların altına indi. Buğdayın kilesi yüzde 9.6 düşüşle 5.7 dolar ve mısırın kilesi yüzde 12 düşüşle 4.10 dolar civarından işlem görüyor.
Trump’ın politikaları tarım için daha zararlı
Eylül ayında tarım ekonomistleri arasında yapılan bir anket, hiçbir adayın ekonomik açıdan ABD tarımına genel olarak fayda sağlayacak politikaları desteklemediğini ortaya koydu. Ancak Cumhuriyetçi Donald Trump’ın politikaları Demokrat Kamala Harris’in politikalarına kıyasla tarım sektörü için daha zararlı olarak görüldü.
En büyük risk Çin ile ticaret savaşı
Her iki yönetim için de büyük bir tehdit, başta ABD soya fasulyesi olmak üzere birçok tarımsal emtiada Çin ile olası ticaret savaşı olarak görülüyor.
2018’de, o dönemdeki Başkan Trump’ın getirdiği tarifelere misilleme olarak Çin tarım ürünlerinde gümrük vergisi uygulanmasına gitmişti.
Çin, ABD tarım tedarikleri için önemli bir varış noktası ve 2023-24 mali yılında ihracat tahminlerine göre mısır için yüzde 4.83, soya fasulyesi için yüzde 52.45 ve buğday için yüzde 10.98 paya sahip.
Brezilya ticaret savaşından karlı çıktı
Bu dönemde Çin, tarımsal emtia ithalatında Brezilya’ya yönelmişti.
Bu yılki seçim kampanyalarında ticaret ortaklarına ek tarifeler uygulama söylemi devam ediyor. Trump, Çin ithalatlarına yüzde 60 ek tarife ve diğer ülkelerden ithal edilen diğer mallara yüzde 10 ila yüzde 20 tarife uygulama taahhüdünde bulundu. Trump ayrıca Meksika’da üretilen John Deere ekipmanlarının ithalatına yüzde 200 tarife uygulayacağını söyledi.
Amerikan Soya Fasulyesi Birliği (ASA) ve Ulusal Mısır Yetiştiricileri Birliği tarafından yaptırılan son araştırma, yeni bir ticaret savaşının ABD’nin tarımsal emtia ihracatını bir kez daha azaltabileceğini gösterdi. Araştırmaya göre, tarifeler ABD’de mısır ve soya fasulyesi fiyatlarının düşmesine neden olabilir ve kırsal ekonomiyi geriletebilir. Güney Amerika pazarlarına ise finansal fayda sağlayabilir.
Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in kampanyası da, ABD ihracat pazarlarını çeşitlendirme ve “Çin veya herhangi bir rakipten gelen haksız ticaret uygulamalarına” karşı koyma konusunda benzer bir tonda ve Çin’e tedarik konusunda endişelere yol açtı.
2018 savaşı ABD tarımına 27 milyar dolara patladı
ABD soya fasulyesi pazarı 2018 ticaret savaşı sırasında yara almıştı. ABD’den toplam soya fasulyesi ihracatı 2017-18’de 2.13 milyar kileden 2018-19’da 1.75 milyar kileye düşmüş, ABD’nin Çin’e soya fasulyesi ihracatı yaklaşık yüzde 70 gerilemişti. Soya fasulyesinin fi yatı kile başına 2 dolar düşüp, bu dönemde ABD tarımının toplam kaybı 27 milyar doları aşmıştı.
2025 ortalama fiyat beklentisi zayıf
ABD Tarım Bakanlığı’na göre, 2024-25 sezonunda ABD’de ortalama çiftlik fi yatının mısır için kile başına 4.10 dolar, soya fasulyesi için kile başına 10.80 dolar ve buğday için 5.70 dolar olması öngörülüyor. Mevcut pazarlama yılı için sezon ortalaması çiftlik fiyatı projeksiyonları 2020-21 mali seviyelerine daha yakın olup, bu durum ABD’de üretici marjlarının düştüğüne işaret ediyor.