Evrim KÜÇÜK
Platin Grubu Metaller (PGM) insanların yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirme konusunda uzun bir geçmişe sahip. Platin, paladyum ve rodyum, yüz yıldan uzun zamandır başta ulaşım olmak üzere sağlık, enerji, elektronik gibi birçok alanda insanların yaşamlarını kolaylaştıracak uygulamalarda kullanılıyor.
2019 ve 2022 arasındaki bir dizi likidite sıkışıklığı bu metallerin fiyatlarında büyük sıçramaya neden olmuştu. Özellikle Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından fiyatlarda rekor seviyeler görülmüştü. Bu yıl ise 2023’ün ilk çeyreğinde ise paladyum ve rodyum fiyatlarında, düşük talep ve artan üretim nedeniyle keskin düşüşler görüldü. Önceki yıllarda yaşanan fiyat artışları durdu ve her iki piyasa da artık daha normal koşullara dönüyor. Bu yıl rodyum biraz fazla veriyor ve paladyum piyasası da arz-talep dengesi neredeyse sağlanmış durumda. Buna karşılık, benzinli araçlarda tri-metal katalizörlerin daha fazla benimsenmesi ve güçlü endüstriyel talep nedeniyle platinin 2023’te açık vermesi bekleniyor. Bu eğilimler paladyum ve rodyum fiyatı üzerinde baskı oluşturuyor. Platinde ise yönün yukarı olacağı beklentisi içine giriliyor. Bununla birlikte, platin piyasasında yönü tayin edecek faktörlerden biri giderek artan spekülatif yatırımlar. Yüksek faiz ortamı yatırım talebi için risk görülse de, faiz artışlarının son bulmasıyla yatırımcı ilgisinin canlanacağı ve fiyatları destekleyeceği tahmin ediliyor. Değerli metal şirketi Heraeus Precious Metals tarafından bu hafta yayınlanan ‘The Platinum Standard 2023’ raporunda yılın geri kalanında bu piyasaya ilişkin şu beklentilere yer veriliyor:
PGM üyeleri için 6 aylık projeksiyon
RODYUM 7.625 $/ONS
Yılbaşından bu yana yüzde 43 yani yaklaşık olarak 5.250 dolar gerileyen rodyum fiyatlarının yılın geri kalanında biraz daha istikrarlı seyretmesi mümkün. Rodyum arzının bu yıl biraz daralacağı tahmin ediliyor. Rusya’daki izabe tesisi bakımı buradaki üretimi sınırlıyor. Nitrik asit endüstrisi Avrupa’da geçen yılki doğal gaz fiyat şokundan kurtulurken, otomotiv gereksinimlerindeki hafif bir düşüşün endüstriyel kullanımlardaki toparlanmayla dengelendiğinden, rodyum talebinin ılımlı bir şekilde daha yüksek olacağı tahmin ediliyor. Ancak cam endüstrisinden stok satışları da fiyat üzerinde baskı oluşturdu. Ekonomik görünümün zayıfl amasıyla birlikte, fiyatın önümüzdeki altı ay içinde ortalama 7.625 $/ons olacağı tahmin ediliyor.
PLATİN: 1000 $/ONS
Fiyatlar son haftalarda 1.000- 1.100 dolar bandında hareket ediyor. Gelecek 6 ay içinde Heraeus fiyatların ons başına ortalama 1.000 dolardan işlem göreceğini tahmin ediyor. Bu yıl platin piyasasının açık vermesi bekleniyor. En büyük üretici Güney Afrika’da, elektrik kesintileri iyileşmedi ve bu nedenle üretimin bir kısmının kaybedileceği varsayılıyor. Hafif araç üretimi yükselen bir trend izliyor ve benzinli otokatalizörlerde platin ikamesi de otomotiv talebinin tekrar yükselmesine yardımcı oluyor. Endüstriyel talep güçlü olmaya devam ediyor, ancak Avrupa ve ABD’deki zayıf ekonomik büyüme ve platin mücevherlerin Çin’de bir şekilde gözden düşmesi nedeniyle mücevher talebi azalabilir. Faiz artışlarının durması ve Güney Afrika’da elektrik kesintilerinin şiddetlenmesi fiyatları yukarı itecek faktörler olabilir.
PALADYUM 1.350 $/ONS
Geçtiğimiz yıl Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrasında onsu 3.400 doları gören paladyumun fiyatı şu sıralar 1.500-1.600 dolar aralığında. Ancak talebin güçlü olmadığı ortamda fiyatlarda geri çekilme yaşanabilir. Güçlü talep büyümesi olmadan, fiyatın önümüzdeki altı ay boyunca daha düşük ve ortalama 1.350 $/ons seviyesinde olacağı tahmin ediliyor. Brüt paladyum talebinin 2023’te biraz düşmesi bekleniyor. Yarı iletken çip kıtlığı nihayet hafifledikçe hafif araç üretimi artıyor olsa da, özellikle Çin’de BEV pazar payı artıyor ve platinin benzinli otokatalizörlere ikame edilmesiyle, otomotiv kaynakla talebin geçen yıla göre marjinal olarak daha düşük olacağı tahmin ediliyor. Endüstriyel paladyum talebinin de düşmesi bekleniyor. Bu arada Çin’de artan sayıda ömrünü tamamlamış hafif araç hurdaya çıkarıldıkça ikincil arz iyileşebilir. Paladyum fiyatı, rekor seviyesinden geri çekilirken hala bir taban bulmaya çalışıyor.
