Şebnem TURHAN
Merkez Bankası, Menkul Kıymet Tesisine İlişkin Uygulama Talimatı’nda değişikliğe gitti. Buna göre menkul kıymet tesisinde 3 aydan uzun vadeli kur korumasız TL mevduata geçişler TL mevduat hesaplamasında 1.5 kat olarak hesaplanacak. Bu hamlenin kur korumasız ve uzun vadeli mevduatı teşvik etmeye yönelik olduğunu belirten bankacılık sektörü kaynakları kur korumalı mevduattan çıkanların da dövize gitmek yerine uzun vadeli TL mevduata döndürülmesinin sağlanmasının amaçlandığını vurguladı. Kaynaklar bankacılık sektöründe 90 gün üzeri mevduat yarışı başlayabileceğini kaydetti. Sektör kaynakları buna rağmen kur korumalı mevduat veya kur korumalı mevduattan çıkışta dövize dönüşe alternatif oluşturma konusunda bu hamlenin çok başarılı olamayabileceğini de dile getirdi.
Şu anda Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) mayıs ayı verilerine göre toplam mevduatın TL mevduat 6 trilyon lira seviyesinde bulunuyor. Bu miktarın 1.07 trilyon lirası vadesiz TL mevduatta dururken 1 aya kadar vadeli TL mevduatta ise 1.02 trilyon lira tasarruf hesabı var. En çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli TL mevduatın büyüklüğü ise 2.01 trilyon lira seviyesinde. 6 aya kadar vadeli mevduatta vatandaşın 1.41 trilyon lirası, 1 yıla kadar vadelide 242 milyar lirası, 1 yıl ve üzeri vadede ise 245.7 milyar lirası bulunuyor.
Mevduatın yüzde 33,5’i 3 aya kadar vadede
Böylece tasarrufl arın yüzde 33,5’i 3 aya kadar vadeli mevduatta tutuluyor. 6 aya kadar vadeli TL mevduat toplam TL mevduatın yüzde 23,6’sını oluştururken, 1 yıla kadar vadeli TL mevduat yüzde 4, 1 yıl ve daha uzun vadeli TL mevduatın da toplam mevduattaki payı yine yüzde 4 seviyesinde.
3 aya kadar vadeli mevduat en fazla tercih edilen olduğu için bankacılık sektöründe de rekabetin ene yoğun olduğu vade olarak öne çıkıyor. Merkez Bankası verilerine göre 30 Haziran itibariyle 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi yüzde 38,45 seviyesinde bulunuyor.
Verilere göre 6 aya kadar vadeli TL mevduat faizi yüzde 27,56, 1 yıla kadar vadeli TL mevduat faizi yüzde 27,39 ve 1 yıldan daha uzun süreli TL mevduat faizi ise yüzde 17,68 seviyesinde. Merkez Bankası’nın bu hamlesinin ardından bankacılık sektörü kaynakları 90 günün üzeri her vadede faizlerde kıpırdanma olabileceğini ve özellikle 6 aya kadar vadede daha fazla rekabet yaşanabileceğine dikkat çekti. Ekonomistler ise sektörde rekabet yaratsa da döviz kurlarındaki sert yükselişin devamı nedeniyle düz TL mevduatın kur korumalı mevduata veya KKM dönüşü dövize yönelinmesini önlemede çok büyük bir başarı sağlanacağı görüşünde değil.
KKM’nin kademeli küçültülmesine dönük bir adım
Gedik Yatırım Başekonomisti Serkan Gönençler, Merkez Bankası’nın yeni hamlesine yönelik “Yeni ekonomi yönetiminin sadeleştirme adımları kapsamında, kur korumalı mevduat sisteminin kademeli olarak küçültülmesi amacına dönük bir adım olarak görebiliriz. Kararla birlikte bankalar 3 aydan uzun vadeli mevduatlar için daha az menkul kıymet tesis edeceğinden, 3 aydan uzun mevduat faizlerinde göreceli olarak bir artış görülmesi beklenebilir” diye konuştu.
KKM 2.74 TRİLYON LİRAYA YÜKSELDİ
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftalık verilerine göre uzun bayram tatilinin olduğu 1.5 iş gününde kur korumalı mevduat hesapları 19 milyar 785 milyon lira artarak 2 trilyon 739 milyar 394 milyon liraya yükseldi. Böylece KKM büyüklüğü yeni tarihi zirvesine çıkmış oldu. KKM büyüklüğü kurlardaki artış nedeniyle dolar cinsinden ise geriledi. BDDK verilerine göre 27 Haziran haftasında KKM hacmi 106 milyar 65 milyon dolar oldu.
BDDK verilerine göre bankacılık sisteminde toplam mevduatlar da 11 trilyon 638,3 milyar dolara yükseldi. Ticari ve diğer krediler 27 Haziran haftasında 7 trilyon 817,6 milyar lira olurken 23 Haziran haftasında 7 trilyon 753,5 milyar lira seviyesinde bulunuyordu. Sektörde tüketici kredileri de 27 Haziran haftasında 1 trilyon 383,6 milyar liraya yükseldi, bireysel kredi kartları 785.3 milyar lira oldu. 23 Haziran haftasında 764.3 milyar lira seviyesindeydi. Bankacılık sektöründe takipteki alacaklar da 23 Haziran’daki 167.8 milyar lira seviyesinden 27 Haziran haftasında 168.2 milyar liraya çıktı.
