İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) anketinin Mart 2025 dönemi sonuçları açıklandı.
Eşik değer olan 50'nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, şubatta 48,3 olan manşet PMI, martta 47,3 ölçüldü.
Anket katılımcıları, martta zorlu piyasa koşullarının yeni siparişlerdeki yavaşlamada belirleyici rol oynadığını ve üretimin azalmasında da etkili olduğunu belirtti.
Üretimdeki yavaşlama eğilim olarak bir yıla ulaşırken, aynı zamanda Ekim 2024'ten bu yana en sert düzeyde kaydedildi. İmalatçılar, yeni siparişlerdeki ivme kaybına bağlı olarak martta istihdamı art arda dördüncü ay azalttı ancak bu azalış ılımlı gerçekleşti ve aralık ayından bu yana en düşük oranda ölçüldü. Martta satın alma faaliyetleri yavaşlarken, girdi ve nihai ürün stokları ise önemli değişim göstermedi. Nihai ürün stoklarındaki yatay seyir, 10 aylık düşüş trendini sona erdirdi.
Zayıf girdi talebi, tedarikçilerin teslimatları hızlandırmasına olanak sağladı. Teslimat süreleri son 6 ayda ilk kez ve Aralık 2022'den bu yana en yüksek oranda azaldı. Martta girdi maliyetleri, büyük ölçüde liradaki zayıflığa bağlı olarak keskin şekilde artmaya devam etti. Bununla birlikte enflasyon hız keserek son 3 ayın en düşük seviyesine indi. Nihai ürün fiyatlarındaki artış da yavaşlayarak yıl başından bu yana en düşük oranda gerçekleşti.
Gıda ürünlerinde güçlü üretim artışı sürdü
Rapora göre, anket kapsamında takip edilen 10 sektör içerisinde üretimini genişletenlerin sayısı şubatta 2 iken martta 4'e yükseldi. Gıda ürünleri, güçlü üretim artışını sürdürerek en hızlı büyüyen sektör olma özelliğini korudu. "Ağaç ve kağıt ürünleri", "metalik olmayan mineral ürünler" ile "kara ve deniz taşıtları" sektörlerinde üretim yeniden artışa geçti.
Sektörler arasında en sert üretim kaybının gözlendiği "kimyasal, plastik ve kauçuk ürünlerinde" bozulma, Nisan 2020'den bu yana en belirgin düzeye ulaştı. Martta üretimin iyileştiğine yönelik öncü sinyallere rağmen yeni siparişler yalnızca "gıda ürünleri" ile "ağaç ve kağıt ürünlerinde" arttı.
Yeni siparişlerde en keskin yavaşlama ise "ana metallerde" gözlendi. Bu sektördeki ivme kaybı, Kovid-19 dönemi hariç olmak üzere Ekim 2018'den bu yana en belirgin düzeyde gerçekleşti.
Benzer şekilde yeni ihracat siparişleri de 10 sektörden 8'inde yavaşladı. Üretimdeki tabloya paralel olarak istihdamını artıran sektör sayısı da martta 4'e yükseldi. "Kara ve deniz taşıtları", personel sayısında Kasım 2023'ten bu yana en hızlı yükselişi kaydederek istihdam artışına öncülük etti. İstihdamda en keskin düşüşün yaşandığı sektör ise ana metal sanayisi oldu.
Girdi maliyetleri artmaya devam etti
Martta sektörlerin çoğunluğu satın alma faaliyetlerini azaltmaya devam etti ve girdi talebindeki zayıflık, tedarikçilerin teslimatları hızlandırmasına yardımcı oldu.
Nitekim tedarikçilerin teslimat süreleri "elektrikli ve elektronik ürünler" ile "giyim ve deri ürünleri" dışındaki 8 sektörde kısaldı. Tedarikçi performansındaki en güçlü iyileşme, "ana metal" sektöründe kaydedildi.
Martta girdi maliyetleri şubata göre daha yavaş olmakla beraber keskin şekilde artmaya devam etti. Girdi fiyatlarının en hızlı yükseldiği sektör "ağaç ve kağıt ürünleri" olurken, en ılımlı artış ise "giyim ve deri ürünlerinde" gerçekleşti. Nihai ürün fiyatları ise tekstil ürünlerinde son 3 aydır ilk kez azalırken, diğer tüm sektörlerde arttı.
"Enflasyonist baskılar güçlü seyrini korudu"
Açıklamada endekse ilişkin değerlendirmesine yer verilen S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, hem yurt içi hem de yurt dışındaki zorlu piyasa koşullarının Türk firmaların yeni sipariş almakta zorlanmasına yol açarak üretim ve yeni siparişlerdeki yavaşlamanın sürmesine neden olduğunu bildirdi.
Harker, "Azalan talep baskısı, tedarikçilerin teslimatlarını Aralık 2022'den bu yana en yüksek oranda hızlandırabilmesini sağladı. Liradaki zayıflamanın devam eden etkileri nedeniyle enflasyonist baskılar güçlü seyrini korudu." ifadelerini kullandı.
