Şebnem TURHAN
Dolan/TL’deki yatay seyir, şirketlere kredi kullanımında döviz mevduatı sınırı, bankacılık sektörüne TL mevduatta önce yüzde 50 olarak belirlenen hedef oranı yakalama çabaları ve yüksek enflasyon nedeniyle öne çıkan borsa yatırımları yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatında yılın son haftalarında hızlı bir çözülme sağladı. Merkez Bankası verilerine göre 30 Aralık 2022 itibariyle yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı parite etkisinden arındırılmış olarak 3 milyar 69 milyon dolar geriledi. Bankalardaki döviz mevduatının büyüklüğü ise 30 Aralık itibariyle 191 milyar 944 milyon dolara inerek 13 Eylül 2019’dan bu yana görülen en düşük seviyeye çekildi.
Merkez Bankası haftalık verilerine göre 11 Kasım 2022’den bu yana parite etkisinden arındırılmış olarak döviz mevduatlarında çözülme var. 11 Kasım haftasında parite etkisinden arındırılmış olarak gerçek kişilerin döviz mevduatı 2.2 milyar dolar, tüzel kişilerin döviz mevduatı ise 1.5 milyar dolar gerileyerek toplamda 3.7 milyar dolar azaldı. 18 Kasım haftasında ise gerçek kişilerde 1.48 milyar dolar, tüzel kişilerde ise 1.54 milyar dolar olmak üzere 3.02 milyar dolarlık düşüş oldu. 25 Kasım haftasında ise 5 milyar 534 milyon dolarlık ile son dönemin en yüksek düşüşü yaşanırken 9 Aralık haftasında 2.64 milyar dolar, 16 Aralık haftasında 2.42 milyar dolar ve 23 Aralık haftasında da 5 milyar dolar azalma gözlenmişti. Yılın son haftasındaki 3 milyar doları aşan düşüşle birlikte son 8 haftadaki döviz mevduatlarında parite etkisinden arındırılmış gerileme 25.3 milyar doları buldu.
DTH’tan çıkan borsa ve konuta
Uzmanların verdiği bilgiye göre dolar/TL’deki yatay seyir, şirketlerin kredi taleplerinde karşı karşıya geldikleri sorun ve bankaların TL mevduat hedefi döviz mevduatlarındaki düşüşün temel nedenlerini oluşturdu. Bu durumun en azından seçime kadar devam etmesini bekleyen uzmanlar döviz mevduatlarından çıkan miktarın bir kısmının borsaya bir kısmının ise konut ve araç alımına yöneldiğini ifade etti. Özellikle yılbaşında açıklanan konut kampanyasının fiyatlarda yaratacağı yukarı yönlü etki nedeniyle uzmanlar son haftalarda emlak piyasasının oldukça hareketli olduğunu hatırlattı. Kur tarafının seçime kadar böyle gitme olasılığının yüksek olması nedeniyle de uzmanlar döviz mevduatında çözülmenin süreceğini dile getirdi.
30 Aralık 2022 itibariyle verilere bakıldığında gerçek kişilerin döviz mevduatı parite etkisinden arındırılmış olarak 637 milyon dolar gerilerken tüzel kişilerin döviz mevduatı 2 milyar 432 milyon dolar azaldı. Tüzel kişilerin dolar cinsi döviz mevduatında 1 milyar 98 milyon dolar, Euro cinsi döviz mevduatında ise parite etkisinden arındırılmış olarak 1 milyar 294 milyon dolarlık çözülme gerçekleşti.
KKM’de bir haftada 47.9 milyar liralık düşüş
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun haftalık verilerine göre Kur Korumalı Mevduat hesapları yılın son haftasında sert geriledi. 23 Aralık haftasında 1 trilyon 463 milyar 203 milyon lira seviyesinde olan KKM hesapları 30 Aralık haftasında 1 trilyon 415 milyar 302 milyon liraya indi. Böylece 1 haftadaki çözülme 47 milyar 901 milyon lira oldu.
