Şebnem TURHAN
Merkez Bankası’nın Para Politikası Kurulu öncesinde TL mevduat faiz oranları yeni haftaya düşüşle başladı. Bankalarda yüksek tasarruf miktarlarında bile yüzde 50 mevduat faizi bulunmazken düşük miktarlardaki mevduatlara da yüzde 45 seviyesinde TL mevduat faizi uygulanıyor. Uzmanlar TCMB’nin döviz alımlarıyla ortaya çıkan TL likiditesi piyasa faizlerini aşağı getirdiğine dikkat çekerek yarınki toplantıda, fazla likiditenin çekilmesi için ilave tedbirler alınmasını beklediklerini vurguladı.
TL mevduat faizlerinin seviyesi yurtiçi tasarruf sahiplerini dövizden uzaklaştırmak ve TL yatırıma özendirmek için oldukça önemli bir rol oynuyor. Merkez Bankası da TL mevduat faizlerinin seviyesini yakından takip ediyor, TL tasarrufa yönelimin enflasyon görünümüne katkıda bulunacağını vurguluyor. Yüksek ve düşük montanlı mevduat faizleri arasındaki farkı da takip eden Merkez Bankası kur korumalı hesapların mevduattaki payı düştükçe ve enfl asyon beklentileri iyileştikçe yüksek ve düşük montanlı mevduat faizleri arasındaki farkın azalacağını değerlendiriyor.
Bir ayda mevduat faizi 4 puan geriledi
Mayıs ayı Para Politikası Kurulu kararı öncesinde de likidite fazla sı nedeniyle TL mevduat faizlerinde bir düşüş yaşandı. Politika faizi yüzde 50 seviyesinde iken TL mevduat faizleri 32 günlük vadede yüzde 41’e kadar geriledi, üç aylık vadeli mevduatta ise yüzde 43’e indi. Merkez Bankası hem likidite fazlasını piyasadan çekmek hem de TL mevduat faizlerinin yönünü yukarıya çevirmesini sağlamak için zorunlu karşılık adımları attı.
PPK kararının hemen sonrasında bankacılık sektöründe TL mevduat faizleri yükseldi. Uzun dönemden TL mevduat faiz oranını takip ettiğimiz bir yabancı mevduat bankasında 32 günlük vadeli mevduatın faiz oranı düşük montanlı tasarrufl arda bile yüzde 49’a çıktı, 92 günlük vadede ise faiz oranı yüzde 50 ile politika faizini yakaladı. Yüksek montanlı mevduatlara bu dönemde 32 gün ve 46 gün vadede yüzde 45 olan TL mevduat faizi yüzde 53’e yükselerek 8 puan arttı. 3 aya kadar vadeli mevduatta ise yüksek tasarruf miktarlarına verilen faiz oranı yüzde 46’dan yüzde 54’e yükseldi. Ancak bu adımlar haziran Para Politikası Kurulu kararı öncesinde etkisini biraz yitirmiş görünüyor.
Takip edilen yabancı mevduat bankası dün itibariyle 32 gün vadeli mevduata yüzde 45 faiz önerirken 3 aya kadar vadeli mevduatta ise faiz oranını yüzde 46’ya çekti. Yüksek montanlı tasarrufl ara her vade seviyesinde yüzde 49 faiz önermeye başladı. Böylece bir ay gibi bir sürede TL mevduat faizleri her vadede 4 puan birden geriledi. Bankacılık sektörü kaynakları yoğun döviz alımıyla rezervlerini güçlendiren Merkez Bankası nedeniyle ortaya çıkan TL likidite fazlasının piyasa faizlerini aşağı getirdiğine işaret etti. 20 Haziran itibariyle piyasa 263.9 milyar lira likidite fazlası oluşurken 24 Haziran itibariyle 41.57 milyar lira pozitif tarafa geçildi ve Merkez Bankası net fonlayıcı oldu. Ancak haziran başındaki 200 milyar liralık net fonlamaların oldukça gerisinde kalındı. Piyasa faizlerinin göstergesi konumunda olan TLREF faizi de mayıs PPK sonrasında yüzde 53’e kadar yükseldi haziran başında da bu seviyeyi korudu. 5 Haziran’dan sonra ise TLREF faizi de aşağıya geldi dün itibariyle de yüzde 50’nin altına geriledi ve yüzde 49,57’ye indi. Merkez Bankası ağırlıklı ortalama fonlama faizi ise son 1 aydır yüzde 50 seviyesinde bulunuyor.
KKM 29.58 milyar lira geriledi, 2,06 trilyona liraya indi
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftalık verilerine kur korumalı mevduattan 31 Mayıs’ta 113 milyar 44 milyon liralık hızlı bir gerileme görülmüştü. 7 Haziran haftasında KKM hesaplarında düşüş ivme kaybıyla 26.5 milyar liraya indi, 14 Haziran itibariyle ise haftalık 29.58 milyar liralık düşüşle 2 trilyon 68,56 milyar liraya geriledi. BDDK haftalık verilerine göre 14 Haziran ile biten haftada toplam mevduat 16 trilyon 391,8 milyar liraya yükseldi, 7 Haziran haftasında 15 trilyon 892,7 milyar lira seviyesindeydi. Sistemde toplam krediler 13 trilyon 683 milyar liraya çıkarken ticari ve diğer krediler 10 trilyon 502,25 milyar lira, tüketici kredileri 1 trilyon 704,24 milyar lira, bireysel kredi kartları ise 1 trilyon 476,5 milyar liraya yükseldi.
