Enerji krizinin Rusya’nın Ukrayna’daki savaşıyla ivme kazanmasından bu yana ilk kez Avrupa, gelecek kış için depolama hedeflerini tutturamama riskiyle karşı karşıya ve bu da gelecek yıl yeni sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) kapasitesi durumu hafifletmeye başlamadan önce son bir tedarik mücadelesine zemin hazırlıyor. Avrupa’nın bu kışı atlatmak için yeterli gaz rezervi olmasına ve yılbaşından bu yana fiyatların düşmesine rağmen, stoklar bu hafta sonu kıtayı etkisi altına alan soğuk hava nedeniyle erozyona uğruyor.
Rusya’nın Ukrayna üzerinden yaptığı boru hattı sevkiyatının bir taşıma anlaşmasının sona ermesinin ardından durduğu bu yılın başından beri tedarik seçenekleri daraldı. Bank of America Corp. emtia stratejisti Francisco Blanch, “Bu yıl Avrupa’da kesinlikle bir enerji açığı olacak. Bu da demek oluyor ki bu yıl dünya genelinde devreye girecek olan tüm LNG, Rus gazındaki açığı kapatmaya yönelik olacak” dedi.
Fiyat artışı kargolar için rekabete yol açar
Asya’daki spot LNG fiyatlarını da etkileyen Avrupa’daki vadeli gaz kontratları geçen yılın aynı dönemine kıyasla halen yaklaşık %45 daha yüksek ve kontratlar 2025 yılında şu ana kadar kriz öncesi seviyelerin üç katı civarında işlem görüyor. Houston’daki enerji brokerliği Poten & Partners Inc. şirketinin küresel iş istihbaratı başkanı Jason Feer, “Asya-Pasifik stokları da tükenirse fiyat artışları daha da kötüleşir, bu da kargolar için rekabete yol açar” dedi.
Tüm kamu hizmetleri ve endüstriler için gaza alternatif bulmak kolay değil. Kremlin 2022’de Ukrayna’yı işgal etmeden önce gaz tedarikinin yarısından fazlası için Rusya’ya bağımlı olan Almanya için bu özel bir sorun. İmalat sektörü yüksek maliyetler altında ezilirken, enerji güvenliği ülkenin 23 Şubat’taki erken seçimlerinde önemli bir konu haline geldi. Avrupa’nın gaz için yüksek prim ödeme kabiliyeti karşısında kaybedenler Asya’nın gelişmekte olan ülkeleri olacak ve bazı kargolar daha yüksek fiyatlardan yararlanmak için yön değiştirmeye başladı bile.
Güney Amerika’da da benzer bir durum söz konusu. Brezilya kuraklıkla boğuştuğu bir dönemin ardından azalan hidroelektrik üretimini ikame etmekte zorlanırken, Arjantin de yaklaşan ısıtma sezonu için LNG rekabetinin içine çekilebilir. Mısır da açıkta. Bloomberg tarafından derlenen gemi takip verilerine göre, ülke geçen yıl yaz kesintileriyle boğuşurken LNG ihracatçısından ithalatçısına geçerek piyasayı şaşırttı ve alımları 2017’den bu yana en yüksek seviyeye çıkardı.
Ülke yaz sıcaklarından kurtulmak için bu yıl da düzinelerce sevkiyata ihtiyaç duyabilir. Hâlihazırda yüksek fiyatlardan faydalanan LNG satıcıları için bu sıkışıklık fırsatlar yaratıyor. Danışmanlık şirketi Accenture’da genel müdür olan Ogan Köse’ye göre, bazı durumlarda LNG üreticileri 2022 kriz yılında yaşanan ihracat artışına benzer bir kapasite artırımına gidebilir.
■ Avrupa’nın 10 milyon ton daha LNG ithalatına ihtiyacı var
Sydney’deki MST Marquee’de enerji analisti olan Saul Kavonic’e göre, Avrupa’nın öngörülen talebini karşılamak için yılda 10 milyon ton daha fazla LNG ithal etmesi gerekecek. Bu da 2024’tekinden yaklaşık %10 fazla olması gerektiğini gösteriyor. Kuzey Amerika’daki yeni ihracat projeleri piyasadaki sıkışıklığı hafifletmeye yardımcı olabilir, ancak bu tesislerin üretimi ne kadar hızlı artırabileceğine bağlı.
Önümüzdeki kış için stok yapmak üzere daha az seçeneğe sahip olan Avrupa, LNG sevkiyatlarına ihtiyaç duyacak ve bu da dünyanın en büyük tüketicilerine ev sahipliği yapan Asya’dan bazılarını çekecektir. Talebin nasıl şekillendiğine bağlı olarak, rekabet fi yatları Hindistan, Bangladeş ve Mısır gibi ülkelerin karşılayabileceğinden daha yükseğe çekebilir ve Almanya’nın ekonomik toparlanmasına ağırlık verebilir.
■ Rusya ihracatını sürdürebilecek mi?
Halen Avrupa’nın en büyük ikinci LNG kaynağı olan Rusya’da odak noktası, ABD’nin geçen hafta iki tesise yaptırım uygulamasının ardından ülkenin ihracatını sürdürüp sürdüremeyeceği olacak. Boston’daki IHRDC’nin enerji danışmanı ve öğretim üyesi Claudio Steuer’e göre, Batı’nın yaptırımları büyük Arctic LNG 2 projesini şimdiden sekteye uğrattı ve önemli ekipman ve hizmet tedariklerini etkileyerek projenin tamamlanmasını iki ila üç yıl geciktirdi.
Rusya’nın Ukrayna’daki savaşını sona erdirme sözü veren Trump, özellikle de beklendiği gibi bir barış anlaşması enerjiyi de içeriyorsa, genel piyasa görünümünü değiştirebilir. Citigroup Inc. analistlerinden Anthony Yuen’in notuna göre Rusya’nın Ukrayna üzerinden boru hattıyla gaz ihracatı 2025 yılında da devam edebilir.
