İBRAHİM EKİNCİ
Merkezi yönetimin borç stoku 2024’te 2 trilyon 270 milyar lira artarak 9 trilyon 251 milyar liraya yükseldi. Stoktaki hızlı artış dikkat çekiyor. Ancak olumlu gelişme, stoktaki döviz payının gerilemesi… Merkezi yönetim borç stokunda döviz stokunun payı yüzde 56’ya indi. Bu rakam 2010 yılının (%27’ydi) halen iki katından fazla ancak 2023 (%64’tü) ve 2022’ye (%66’ydi) göre 8 – 10 puan düşmüş durumda. Döviz cinsi borç stoku kur şokları nedeniyle büyük risk taşıdığı için toplam stoktaki payının gerilemesi önemli. Başka bir ifadeyle dolarizasyonun azalması anlamına geliyor. Ancak mevcut durumdaki yüzde 56 da çok yüksek bir oran.
İç borç stoku bakımından değişken faizli ve TÜFE’ye endeksli stok da tercih nedeni değil. Değişken stokun payı % 17 ile hala 5 yıl öncesinin, (2020 yılında %12’ydi) beş puan üzerinde. Ancak iyi gelişme, TÜFE’ye endeksli stokun payı 2020’den 2024’e %14’ten %6’ya gerilemiş durumda. İç + dış borç. Toplam stokta sabit faizli borçların toplamı yüzde 69 düzeyinde. 2023’te bu oran yüzde 72’ydi.
Mevduatta yüzde 41’e yükseldi
7 Şubat ile biten haftada yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı parite etkisinden arındırılmış olarak 3 milyar 174 milyon dolar arttı. Bu yüksek artış gerçek kişilerin 981 milyon dolar, tüzel kişiler mevduatının 2.193 milyon dolar artışından geldi. Böylece epey bir aradan sonra döviz mevduatı yeniden 200 milyar doları aşarak, 7 Şubat ile biten haftada 203 milyar 648 milyon dolara geldi. Yıl başında bu rakam 197,6 milyar dolardı.BDDK’nın mevduat verilerine göre, KKM dahil toplam yabancı para mevduat 7 trilyon 884 milyar lira düzeyinde. Bu 19 trilyon 254 milyar olan toplam mevduatın yüzde 40,94’üne denk geliyor. Bu oran 27 Aralık 2024 itibariyle %40,58’di. Son haftalarda yarım puan kadar yükselmesine karşın, 2023 sonuna göre (yüzde 57,84’tü) halen 17 puan daha düşük bir seviyede. Bazı dönemler bu oran yüzde 60’ı da geçmişti.
