Merve YİĞİTCAN
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz günlerde duyurduğu 200 milyar liralık Hazine destekli kefalet karşılığı 250 milyar liralık kredi paketinin detaylarını açıkladı.
Dolmabahçe’deki Cumhurbaşkanlığı Çalışma Ofisi’nde gerçekleşen toplantıya, aralarında İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe ile çok sayıda iş insanı ve banka temsilcisi katıldı. Yeni bir yaklaşım ortaya koyarak tüm bankaların içsel derecelendirme sistemlerini dikkate alan standart bir derecelendirme sistematiği oluşturduklarına dikkat çeken Bakan Nebati, firmaları finansal sağlamlıklarına, geçmiş borç ödeme davranışlarına ve teminat ihtiyaçlarına göre beş grup halinde sınıflandırdıklarını kaydetti.
Firmalar 5’e ayrıldı, destek 3 gruba
Bakan Nebati, “Buna göre firmalarımızı en yükseği birinci grup, en düşüğü beşinci grup olmak üzere beş grup şeklinde değerlendirmeye tabii tutuyoruz. Önümüzdeki dönemde sistem kapsamında kullandırmak istediğimiz kefaletleri kredibilitesi olan ancak teminat yetersizliği bulunan üçüncü grup ağırlıklı olmak üzere; ikinci ve dördüncü gruba kullandırmayı planlıyoruz. Kredibilitesi çok yüksek olan, teminat sorunu yaşamayan birinci grup firmalar ile kredibilitesi çok düşük olan beşinci gruba ise kesinlikle kullandırım yapmıyoruz. Bu doğrultuda kefalet imkânımızın yüzde 60’ını üçüncü grup, yüzde 30’unu ikinci grup, yüzde 10’unu ise dördüncü grupta yer alan firmalara kullandırmayı planlıyoruz” ifadelerini kullandı.
Kara liste uygulaması hayata geçiyor
Bakan Nebati’nin verdiği bilgiye göre, kullandırılan kredilere ilişkin tüm harcamaların, Finansal Kurumlar Birliği Merkezi Fatura Kayıt Sistemi ve Katılım Bankaları Birliği Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemi ile entegre edilmesi sayesinde ödemelerin doğrudan satıcılara yapılması sağlanacak. Bu sistem sayesinde fatura takipleri tamamen elektronik ortamda yapılacak, kredilerin amaç dışı kullanımı önemli düzeyde engellenecek, iptal edilen faturalar takip edilebilecek ve aynı faturanın birden fazla krediye konu edilmesinin önüne geçilecek. Kredi ve kefalet imkanının amaç dışı kullanılması başta olmak üzere sahte fatura ile belgelendirme, gerçeğe aykırı beyan, kredi ile döviz alınması ve bu kredi ile aynı bankadaki geçmiş kredi borçlarının kapatılması durumlarında yaptırımlar olacak. Bu durumlar için kara liste uygulamasını hayata geçiriliyor. Suiistimal yaptığı tespit edilen firmalar Hazine Destekli Kefalet Sisteminden bir daha yararlanamayacak. Ayrıca fatura ile belgelendirme sürecinin düzgün işletilmemesi ve refinansman gibi durumlarda kredi verenlere de yaptırım uygulanacak.
14 paket ve detayları
- 35 milyar TL kefalet limitini haiz İşletme Giderleri Destek Paketi ile işletmelerin maaş ve kira ödemeleri başta olmak üzere tüm sabit giderlerine yönelik finansman desteği sağlanacak.
- 35 milyar TL kefalet limitini haiz Döviz Kazandırıcı Faaliyetleri Destek Paketi ile bu alanda faaliyet gösteren başta KOBİ’ler olmak üzere tüm firmaları destekleyerek mevcut ihracatçı firma sayısını ve gerçekleştirilen ihracat hacimlerini artırarak cari açığın azaltılmasına katkı sunulması amaçlanıyor.
- 20 milyar TL kefalet limitini haiz Yatırım – Proje Finansmanı Destek Paketi kapsamında Yatırım Teşvik Belgesi almış olan firmalara daha yüksek tutarlarda kredi imkânı sağlayarak nitelikli yatırım alanlarının güçlendirilnmesi hedefleniyor.
- 15 milyar TL kefalet limitini haiz İmalat Sanayii Destek Paketi ile imalat sanayiinde verimlilik, üretim, istihdam ve ihracat artışını sağlayarak imalat sanayii sektöründe yer alan yatırımlar desteklenecek.
- 25 milyar TL kefalet limitini haiz EYT Destek Paketi ile işverenlerin EYT sürecinde kıdem tazminatı yükünün hafifletilmesi amaçlanıyor.
- 10 milyar TL kefalet limitini haiz Bölgesel Odaklı KOBİ Destek Paketi ile imalat sanayi öncelikli olmak üzere işletmelerin yatırım, istihdam ve ihracat odaklı projelere destek verilecek.
- 4 milyar TL kefalet limitini haiz Girişimci Destek Paketi ile girişimcilik ekosistemini geliştirerek, genç ve tekno girişimcilerin finansmana erişimlerinin kolaylaştırılmasını sağlayarak yenilikçilik ve yüksek teknoloji üretimi desteklenecek.
- 4 milyar TL kefalet limitini haiz Kadın Girişimci Destek Paketi ile yeni bir işyeri açmak isteyen ya da bir iş fikrine dayalı olarak faaliyet gösteren gerçek kişi/tüzel kişi işletme sahibi kadın girişimciler ve kadın kooperatifleri desteklenecek.
- 7 milyar TL kefalet limitini haiz Yeşil Dönüşüm ve Enerji Verimliliği Destek Paketi ile iklim değişikliğinin yol açacağı sorunların ekonomiye getirdiği risklerin bertaraf edilmesi ve yeşil dönüşümü amaçlayan projeler için KOBİ’lerin desteklenmesi hedefleniyor.
- 4 milyar TL kefalet limitini haiz Teknoloji Destek Paketi ile teknoloji alanında yazılım, blockzinciri, yapay zeka, akıllı şehir, giyilebilir teknolojiler, felaket kurtarma merkezleri ve bulut bilişim hizmetleri gibi belirli alanlarla sınırlı olmak üzere teknoloji firmalarının desteklenmesi öngörülüyor.
- 1 milyar TL kefalet limitini haiz Dijital Dönüşüm Destek Paketi ile KOBİ’lerin dijital dönüşüm süreçlerinin tamamlamasının destek olmak hedefleniyor.
- 10 milyar TL kefalet limitini haiz Eğitim Destek Paketi ile personel giderlerini ödemekte güçlük çeken özel okullara finansman desteği sağlanacak.
- 20 milyar TL kefalet limitini haiz Yeni Evim Programı İnşaat Destek Paketi ile orta gelir grubuna hitap eden konut arzının artırılabilmesi için konut üreticilerine uygun maliyetli finansman imkânı sağlanacak. Paket kapsamında yararlanıcılar projelerini Yeni Evim Programı kapsamında yapmayı taahhüt edecek. Aynı zamanda, bankayla projenin tamamlanmasına yönelik Garantörlük Sözleşmesi imzalayacak. Bu şartları sağlanan müteahhitler desteklenecek.
- 10 milyar TL kefalet limitini haiz Konut İnşaatı Destek Paketi ile inşaat sektöründe arz/talep uyumsuzluğunun ortadan kaldırılması amacıyla tamamlanmamış projesi olan küçük ve orta ölçekli inşaat firmaları desteklenecek.
- Destek paketlerinde faiz oranları; bankalar için 24 aya kadar TLREF+2 puan, 24 ay üzeri için TLREF+3 puan olarak uygulanacak. Katılım finans ayağında kar payı oranları ise 24 aya kadar TLREF+3 puan ve 24 ay üzeri içinse TLREF+4 puan olarak belirlendi.
Nebati: EYT desteği talebe göre artabilir
Pakette EYT desteği beklentilerin altında kaldı. İş dünyasının hesaplamalarına göre yaklaşık 400 milyar lirayı bulması beklenen EYT kaynaklı tazminat yüküne karşılık, sağlanacak kefaletin 25 milyar lira olarak açıklanması hayal kırıklığı yarattı. Pakete ilişkin EKONOMİ’ye konuşan iş dünyası temsilcileri, paket için belirlenen oranın çok düşük kaldığına dikkat çekerek, ilerleyen dönemde artış beklentisi içinde olduklarını dile getirdi. Toplantı sonrası EYT’ye ayrılan payın beklentilerin altında kaldığına dair soru yönelttiğimiz Bakan Nebati ise “Pakette ayrılan pay düşük değil. Kullanıma bağlı olarak, gelen talebe göre ilerleyen süreçte artırabiliriz” dedi.
Amaç dışı kullanıma izin yok
Bakan Nebati, piyasa ihtiyaçlarını titizlikle analiz etmeye ve gözlemlemeye devam edeceklerini, kullanımlara bağlı olarak ilave paket limitleri ile işletmelerin finansman ihtiyaçlarını karşılamaya devam edeceklerini vurguladı. Amaç dışı kullanıma kesinlikle izin vermeyeceklerinin altını çizen Bakan Nebati, “Firmalarımızın kredibilitesini elbette bankalarımız tespit edecektir. Ancak kaynak tahsisinin amaçlarımızla uyumlu olması için yaptığımız segmentasyona uyulması önem arz etmektedir. Tüm bu gayretlerimiz Türkiye Ekonomi Modeli ile ivme kazanan kalkınma hamlemizi bir ileri seviyeye taşımak ve ülkemizin güçlü yarınlarını beraberce inşa etmektir” ifadelerini kullandı.
Avdagiç: Şimdi sıra bankalarda
Toplantı sonrası açıklama yapan İTO Başkanı Şekib Avdagiç, kıdem tazminatı, işletme sermayesi, teknoloji yatırımları, yeşil dönüşümün aralarında olduğu 14 başlıkta düzenlenen KGF paketinin finansmana erişimi kolaylaştıracağını kaydetti. Avdagiç, “Üretime, yatırıma istihdama ve ihracata destek veren, kredi ihtiyacının karşılanması noktasında teminat sıkıntısı yaşayan KOBİ’lerin yüzünü güldüren çok sayıda destek paketi devreye giriyor. Bu memnuniyet verici” diye konuştu.
