Hilal SARI
Küresel enflasyon, Fed ve Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) öncülüğünde yürütülen sıkılaşma döngüsü ile hız kesmiş olsa da, enerji tarafında yılın ikinci yarısında artması beklenen fiyatlar merkezlerin sona yaklaştığı düşünülen sıkılaşma döngüsünü beklenenden daha uzun bir süreye yayabilir.
Fed ve ECB gibi merkez bankaları faiz kararlarını verirken, gıda ve enerji fiyatlarının hariç tutulduğu çekirdek enfl asyona daha fazla önem veriyor olsa da, artan petrol fiyatları ekonomilerin her noktasına dolaylı olarak enfl asyon baskısı yarattığı için, uzmanlara göre merkezler enerjideki ralliyi de hesaba katmak zorunda kalacak. Wall Street Journal’da yer alan bir analizde de “Petrol fiyatlarında yükselişin sürmesi ekonominin direncini gösteriyor. Ancak fiyat çok keskin şekilde artarsa Fed’in faizleri daha uzun süre yüksek tutması gerekir” değerlendirmesi yapılıyor.
Çin deflasyona girdi, gözler ABD TÜFE’de
ABD’de yıllık enfl asyon haziranda enerji fiyatlarındaki düşüşün de etkisiyle yüzde 3’e kadar yavaşladı ve bu iki yıldan uzun bir sürenin en düşük TÜFE rakamıydı. Çekirdek enfl asyon ise hizmet tarafındaki inatçı seyire paralel yıllık yüzde 4,8’e yavaşlamıştı. WSJ’ye konuşan Stifel Baş Varlık Stratejisti Barry Bannister, “Gıda ve enerji çekirdek enfl asyonun parçası olmasa da en çekirdek enfl asyon verisinin en önemli göstergeleridir” diyor. Analistler de petrol fiyatlarındaki yükselişin merkezlerin görmezden gelemeyeceği bir unsur olduğuna dikkat çekiyor.
Dünyanın en büyük ekonomisi Çin’de TÜFE iki yıl sonra ilk kez düştü ve küresel piyasaları tedirgin de eden defl asyon süreci böylece başlamış oldu.
Çin, G20 ekonomileri arasında Japonya’nın (2021) ardından ilk defl asyona giren ekonomi oldu. Küresel talebin ve iç talebin fren yapmasıyla TÜFE temmuz ayında önceki yıla göre yüzde 0,3 düşerken, bu Şubat 2021’den bu yana ilk düşüş olarak kayda geçti. Reuters ekonomistleri fiyatların yüzde 0,4 düşmesini öngörüyordu. Çin’de üretici fiyatları ise 10 aydır düşüşte ve beklentilerin de üzerinde yıllık bazda yüzde 4,4 geriledi. Beklenti ÜFE’nin yüzde 4,1 düşmesiydi.
Boe: Manşet enflasyon yavaşlasa da gıda pahalı kalmaya devam edecek
İngiltere Merkez Bankası Başekonomisti Huw Pill, İngiltere ekonomisini felç eden enfl asyonun yavaşlayabileceğini söyledi ancak gıda fiyatlarının geçim krizi öncesinden de pahalı kalacağı konusunda uyardı. Resmi rakamlar, satın alma gücü paritesi açısından dünyanın en büyük 10. ekonomisinde gıda enfl asyonunun hazirana kadar olan 12 ayda yüzde 17,3 ile inatçı şekilde yüksek kaldığını gösteriyor. Pill, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin bir sonucu olarak buğday ve ayçiçek yağı gibi temel gıda maddelerinin tedarik zincirindeki belirsizliğe ve hammadde ve temel gıda maliyetlerini artıran Rusya’ya yönelik Batı yaptırımlarına işaret ederek, “gıda fiyatlarındaki etkisi beklediğimizden biraz daha uzun sürüyor” dedi.
Küresel petrol stokları 8 yılın en düşüğüne gerileyecek
Pandemi sonrası artan petrol fiyatları ABD’de ve Avrupa’da enfl asyonu 40 yılın zirvesine çıkarmış, 2023’te ABD’nin rezerv satışları ve küresel resesyon endişeleriyle enerji fiyatlarında yaşanan gerilemeyle bu trend tersine dönmüştü. Ancak gösterge petrol fiyatları son altı haftada yüzde 20’nin üzerinde artarak tüm dünyada enfl asyonu tekrar yukarı çekmeye başladı. 86 doların üzerine kadar çıkan Brent’in varil fiyatının, OPEC+’ın kesintileriyle yılın geri kalanında daha da yükselmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Son 3 ayda yükseliş %20’yi aştı
Haziranda 66 dolar düzeyine inen WTI da yüzde 23’e yakın yükselişle 83 dolar/varil düzeyinin üzerine çıktı. Ayrıca dünya genelinde ham petrol stoklarının 8 yılın en düşük düzeylerine gerilemesi de fiyatları destekleyen bir unsur olarak öne çıkıyor. Ninepoint Partners’dan Kıdemli Portföy Yöneticisi Eric Nuttal Bloomberg TV’ye yaptığı açıklamada “Kpler’in gerçek zamanlı verilerine göre verilerine göre küresel ham petrol stokları şu anda 8 ayın en düşüğünde. Biz güçlü taleple stokların yılı 8 yılın en düşük düzeyiyle kapatmasını bekliyoruz” diyor.
“Resesyon çok düşürmez”
Resesyon endişelerine ilişkin ise Nuttal geçmişte petrol talebinin sadece iki kez – Covid-19 pandemisinde ve 2008 finansal krizinde – keskin şekilde düştüğünü, diğer tüm resesyonlarda petrol talebi büyümesinde ciddi bir yavaşlama görülmediğini hatırlatıyor. Brent çarşamba günü TSİ 16:22 itibariyle 86,85 dolara kada rçıkarken, WTI ise yüzde 1,40’ın üzerinde artışla 83,5 dolar/varil düzeyine kadar yükseldi.
EON: Talebin LNG’ye kayması fiyatları artıracak
Küresel doğalgaz fiyatlarında da 2023’ün ilk yarısında keskin bir düşüş görülmüş olsa da, uzmanlar Avrupa’nın hala enerji krizi riskini atlatmadığını, hükümetlerin tasarruf önlemlerine devam etmesi gerektiğini ve fiyatların artacağını söylüyor. Avrupa’nın en büyük enerji ağ ve altyapı işletmecilerinden biri olan EON CEO’su Leonhard Birnbaum, “Ukrayna’daki savaş nedeniyle yapısal değişimler olabilir ve Avrupa’ya Rus gazı tedarikinin kesilmesi ihtimali hala burada, bu nedenle kriz bitmiş değil” diyor. Birnbaum, “Bunun gerekmediği pazarlar da olacak, örneğin Almanya” diyor. Savaş sonrasında doğalgazın boruhattı yerine tankerlerde taşınan LNG’ye dönmesi ise Birnbaum’a göre fiyatları yükseltecek. Uluslararası Enerji Ajansı da temmuz ayında “Avrupa bu yıl da ‘kara kış’ geçirebilir” uyarısı yapmış, Rusya’nın hala devam eden doğalgaz tedariğini kesmesi ve kışın soğuk geçmesi halinde kışın zor geçeceğini söylemişti.
AB, Ukrayna’da gaz depolamaya başladı, TTF % 30 sıçradı
Avrupa gösterge doğalgaz fiyatlarında (TTF) savaşın başında görülen 340 Euro/Megawatt saat düzeylerinden keskin bir düşüş görülmüş olsa da, çarşamba fiyatlarda yüzde 30’un üzerinde bir sıçrama görüldü ve TTF 43,54 Euro/MWh düzeyine kadar çıktı. 2024’ün ilk çeyreğine vadeli kontratlarda fiyat 10 Euro daha yüksek seyrediyor. Reuters’a konuşan üç trader ve şirket yetkilisi “Avrupalı doğalgaz traderları fiyatlar düşükken ve mevcut kapasite varken, savaş riskine rağmen Ukrayna’da doğalgaz depolamaya başladı” bilgisini veriyor.
