Evrim KÜÇÜK
Küresel alüminyum piyasasının kaderi Çin’in hava durumuna bağlı. Ekonomik durgunluk endişeleri ve artan faiz oranlarının neden olduğu zayıf talebe karşın, Çin’in alüminyum üretim merkezlerinde etkili olan son yılların en şiddetli kuraklığı fiyatlarda artışa neden olabilir. Zira yağışların azalması hidroelektrik kullanan tesislerin üretimini düşürüyor.
İlk çeyrekte üretim 17 milyon tona yakın
Uluslararası Alüminyum Enstitüsü’nün (IAI) en son aylık değerlendirmesine göre, küresel birincil alüminyum üretimi 2023’ün ilk üç ayında yıllık yüzde 2 artarak 16.9 milyon tona ulaştı. Çin dışındaki üretim yatay seyrediyor ve yeniden başlatmalar ve kısıtlamalar büyük ölçüde birbirini yok ediyor.
Dünyanın birincil üretiminin yüzde 60’ından biraz daha azını oluşturan Çin, üretimi 2022’nin ilk çeyreğine göre yüzde 3.9 artırdı ancak büyüme oranı mart ayında sert bir şekilde yavaşlayarak yalnızca yüzde 0.9 oldu. Çin’in geçen ayki 39.9 milyon tonluk üretimi, ağustostaki rekor olan 41.5 milyona göre 1.6 milyon ton düşüşle bir yılın en düşük seviyesi olarak gerçekleşti.
Hidroelektrik kesintisi üretimi vuruyor
Düşüşün arkasındaki başlıca neden Çin’in güneyinde yaşanan kuraklık. Ülkenin alüminyum üretiminde önemli paya sahip olan Yunnan bölgesinde azalan yağışlar, hidroelektrik ile çalışan alüminyum tesislerinde üretimi büyük ölçüde olumsuz etkilemeye başladı.
2022’de 4.2 milyon ton üretim yapan Yunnan eyaleti, Çin’in alüminyum kapasitesinin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturuyor. Bu bölgedeki üreticiler hidro enerji kullanarak düşük karbonlu “yeşil” alüminyum üretimine yönelmiş durumda. Fakat hidroelektrik, yağış gerektiriyor ve Yunnan on yıllardır en kötü kuraklıkla karşı karşıya. Bu yıl şimdiye kadar normal yağışının yalnızca yüzde 10’unu alan eyaletin başkenti Kunming’de kuraklık alarmı verilmiş durumda. Çin basınında yer alan haberlere göre alüminyum izabe tesisleri de dahil olmak üzere endüstriyel enerji kullanıcılarına, elektrik sistemini dengelemek için operasyonları azaltmaları talimatı verildi. Zhengzhou’daki bir konferansta konuşan Shanghai Metals Market analisti Li Jiahui’ye göre, eyaletin üretim kapasitesinin yaklaşık iki milyon tonu şu anda devre dışı durumda. Diğer bölgelerdeki üretimin Yunnan’daki kaybı telafi edemediği belirtiliyor. Bölgede üretimin ancak yağışların artmasıyla normale dönebileceği uyarısı yapılıyor.
1 ayda % 5 yükselerek 2.400 dolara geldi
Bank of America analisti Michael Widmer, “Çin’in izabe tesisleri hidroelektrik kesintileri nedeniyle baskı altında olmaya devam ediyor” diyor. Banka, İleriye dönük olarak piyasada açıkların artmasını bekleyerek, bu yıl 1.53 milyon tonluk bir alüminyum pazarı açığı ve bundan sonraki yıl 1.93 milyon tonluk bir açık öngörüyor.
Fiyatlar ise bir süredir düşük talep baskısı altında. Londra’da 3 ay vadeli fiyatlar ocak ayına göre yüzde 10 düşüşle 2.400 dolar civarında fakat son 1 ayda üretime ilişkin kaygılar ve azalan stok nedeniyle yüzde 5 fiyat artışı yaşandı. Avrupa’da yüksek enerji fiyatları nedeniyle kronikleşen üretim kesintilerine karşın Çin’in küresel üretimi baskı altında tutmaya devam etmesi halinde yılın geri kalanında alüminyum fiyatlarında yükseliş yaşanabileceği tahmin ediliyor.
Üretim Latin Amerika’da arttı Avrupa’da %10 düştü
Çin dışındaki birincil alüminyum üretimi yılın ilk çeyreğinde yıllık bazda yatay seyretti. 2022’nin ilk üç ayına göre yalnızca iki bölge önemli değişiklikler kaydetti. Latin Amerika’nın üretimi altı yıllık bakım ve onarımdan sonra yeniden başlatılan Brezilya’daki Alumar izabe tesisi ve Arjantin’deki Aluar tesisinin tam kapasite faaliyete geçmesi sayesinde yüzde 24 arttı. İlk çeyrekte Batı Avrupa ise üretimini geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10 azalttı.
