Barış ERKAYA
Aslında ciro anlamında garip bir yılı geride bıraktık. Miktar bazında bütün sektörlerde topyekğn bir artıştan söz etmek pek mümkün değil. Fakat satış geliri bazında bakıldığında neredeyse tüm sektörlerde artış var. Yılı en kötü geçiren, tedarik sıkıntıları yaşayan, ihracat pazarları daralan, durgunluktan etkilenen birçok sektörün bilançosunu kurtaran enflasyon oldu. Elbette “kurtarmak” kelimesinin fiktif bir kavram olduğunu akılda tutarsak reel olarak ne kadar kurtardığı da tartışılır. Sonuca bakarsak, karlılıklar 2022’de zirve yaptı. 2023’e ise daha da karışık beklentilerle girmiş bulunuyoruz. Birçok pazarda şirketler, ürün fiyatlamaları konusunda hiç olmadıkları kadar kararsız. Hem iç pazarda hem de ihracat pazarlarında geçen yılki yüksek enflasyona karşı ürün fiyatlamalarını hedef kar marjlarına uygun şekilde belirlemeyi başaran şirketlerin bu yıl ise projeksiyonlarında önceki yıl kadar rahat olamadıklarını görüyoruz. Bunun sebebi ise artık müşterilerin fiyat hassasiyetinde sınırlara dayanılmış olması. Elbette bu durum sektörden sektöre değişiyor. Fakat geçen yılki marjların bu yıl yakalanıp yakalanamayacağı, şirketlerin cirolarındaki büyüme eğrilerinin kafayı aşağıya çevirebileceği yönündeki beklentiler neredeyse tüm sektörlere yanışmış durumda. Bunu nereden anlıyoruz? Şirketlerin 2023 projeksiyonları ve öngörülerinden. Şimdi bu projeksiyonların özetine biraz yakından bakalım…
Bankalar ücretlerde büyük artış bekliyor
Bankacılık sektöründe faaliyet gösteren iki dev banka olan İş Bankası ve Akbank’ın 2023 için TL bazlı kredi büyümesi beklentisi aynı: Yüzde 40. Ortalama özkaynak karlılığı da yüzde 30’da eşit bir projeksiyon olarak görünüyor. Buna karşılık Akbank ve İş Bankası net ücret ve komisyon gelirleri beklentilerinde ayrışıyor. İş Bankası bu kalemde yüzde 80, Akbank ise yüzde 60’a yakın bir artış bekliyor. İş Bankası net kredi riski maliyetinin 2023’te 150 baz puan, Akbank ise 100 baz puan olacağını öngörüyor.
Otomotivde miktarda düşüş, ciroda artış
Otomotiv sektörüne geçtiğimizde Anadolu Isuzu’nun oldukça temkinli, Ford Otosan’ın ise nispeten daha ılımlı beklentileri gözden kaçmıyor. Anadolu Isuzu’nun beklentilerine bakılırsa 2023 yılında da tedarik zincirlerindeki sıkıntılar devam edecek. Bu yüzden kendi segmentinde 2022’ye benzer bir seyir izlemesi, yurtdışı pazarlarda ulaşım ve turizm hacminde beklenen artış sayesinde yüzde 10’lu seviyelerde hacim büyümesi tahmin ediliyor.
Ford Otosan ise perakendede 85 bin adetten 90-100 bin adede, yurtdışı satışta 391 bin adetten 550-570 bin adete büyüme hedefl iyor. Şirket yatırım harcamalarının ise 818 milyon Euro’dan 1 milyar-1 milyar 50 milyon Euro seviyelerine çıkmasını öngörüyor.
Tofaş Otomobil Fabrikaları tarafında yurtiçi hafif ticari araç pazarında 775 bin-825 bin adet arasında bir satış rakamı, yurtiçinde 155-165 bin adetlik bir satış performansı yakalanacağı projeksiyonları yapılıyor. Yine ihracat performansının 2023’te 70-80 bin adet aralığına gerilemesi beklentisi hakim. Şirketin vergi öncesi kar marjı beklentisi ise yüzde 12’nin üzerinde bir rakam. Geçen yıl buradaki hedef yüzde 10’un üzeriydi.
Perakendecilerden yüzde 80 artış tahmini
Perakende sektöründe ortak olan beklenti 2023’te yaşanabilecek satış hacmi artışı konusunda. 2023’te perakendeciler 2022’ye göre ortalama yüzde 75-80 arasında bir satış hacmi artışı öngörüyor.
BİM, FAVÖK marjını 2023’te yüzde 7-7.5 aralığında tutturmayı hedefliyor.
Şok Marketleri yüzde 7.5-8 aralığı bir FAVÖK marjı planlarken Migros’un da yüzde 7-7.5 aralığında FAVÖK marjı hedeflediği dikkat çekiyor.
Toptan market tarafında ise Bizim Toptan’ın yüzde 60 satış artışı, yüzde 5-6 arasında bir FAVÖK marjı hedeflediği görülüyor.
Enerji şirketlerinde en az yüzde 25 kar artışı
2022’nin yıldız, 2023’ün ise favori sektörü olan enerjide Biotrend, yüzde 54-79 arasında bir ciro artışı öngörüyor. Global Yatırım Holding’in projeksiyonları içerisinde kalem olarak gördüğümüz Consus Enerji ciroda yüzde 35-50 arası, karlılıkta ise yüzde 25-40 arasında bir artış hedefine sahip.
Enerji dağıtımda da önemli payı bulunan Enerjisa, 2022-2025 arasında bileşik ortalama yıllık yüzde 30-40, net karda ise aynı dönemde yüzde 25-35 artış beklentisi taşıyor.
Yine Global Yatırım Holding şirketlerinden Naturelgaz ise doğalgaz sektöründe 2023’te yüzde 10- 30 ciro artışı, FAVÖK’te ise yüzde 10 azalış ile yüzde 35 arasında artış şeklinde oldukça geniş, yönü de çok net olmayan bir beklenti paylaşıyor.
2021 ikinci yarısında beri astronomik fiyat ve kira artışlarıyla karlılıklarının zirvesine ulaşan gayrimenkul şirketlerinde 2023’te de sular pek durulacak gibi görünmüyor. Akfen GYO’nun dolar bazında ciroda döviz bazlı yüzde 59 artışla 46.2 milyon Euro’ya, FAVÖK’te yüzde 64 artışla 25.6 milyon Euro’dan 42.1 milyon Euro’ya çıkmayı planladığı, Global Yatırım Holding’in ise gayrimenkul sektöründeki faaliyetlerinde hem ciro hem de karlılıkta yüzde 50-80 arası bir artış öngördüğü anlaşılıyor. İnşaat sektöründe yaşanan sıkıntılara rağmen Kalekim’in 2023’te yüzde 55-70 arası satış artışı, ton bazında ise iç pazarda tek haneli, yurtdışında yüzde 10-15 büyüme beklediği, FAVÖK marjı olarak ise 2023’te yüzde 20’yi hedeflediği görülüyor.
Savunma sanayii şirketi Aselsan’da beklenti, 2023’te yüzde 40 ciro artışı, kur farkından arındırılmış FAVÖK marjında yüzde 24 seviyesi, 10 milyar TL ise yatırım harcaması planlanıyor.
TEKNOLOJİ BU YILIN DA YILDIZI OLABİLİR
Teknoloji şirketlerinde beklentiler 2023’te genel itibariyle yüksek. ATP Ticari Bilgisayar, bu yıl geçen yıla göre yüzde 85 satış artışı, FAVÖK’te ise yüzde 85 artış bekliyor. Logo Yazılım’ın da aynı dönemde yüzde 80’in üzerinde bir ciro artışı beklediğini, buna karşılık FAVÖK marjının yüzde 32’den yüzde 30’a gerilemeyeceğini tahmin ettiğini belirtelim. Hitit Bilgisayar, ciroda daha muhafazakar (yüzde 33-38) bir büyüme, FAVÖK’te yüzde 43-48 arası bir marj, net karda ise yüzde 25-30 civarında bir artış beklentisi taşıdığı görülüyor.
İÇECEKÇİLERDE FİYATLAMA SORUNU
İçecek sektöründe Coca Cola İçecek, 2023’te yüzde 40-50 arası satış büyümesi, FAVÖK marjında ise 2022 ile hemen hemen aynı veya küçük bir azalış tahmin ediyor. Coca Cola İçecek’i de konsolide eden Anadolu Efes ise 2023’ün sıkıntılı geçeceği öngörüsüne sahip. Buna göre Rusya bira pazarı açısından 2023, artan rekabet ve maliyet baskısı nedeniyle fi yat artışı yapılması ihtiyacı nedeniyle zorlu bir yıl olarak kabul ediliyor. Tüketicilerin fi yat kabulünün de etkisiyle 2022’deki olağanüstü FAVÖK marjlarının Rusya pazarında bu yıl yakalanması zor olduğu, daha normalleşmiş marjlara dönülebileceği belirtiliyor. Türkiye’de ise yıl bira satış hacmi açısından iyi başlamasına rağmen siyasi belirsizlikler, yüksek enflasyon ve depremin olası etkileri nedeniyle iç pazarda da temkinli bir öngörü var. Anadolu Efes’te konsolide satışlarda miktar bazında tek haneli bir büyüme öngörülüyor. Bira satışlarında ise tek haneli bir daralma beklentisi dikkat çekiyor. Konsolide net satış gelirlerinde 2023’te beklenti yüzde 30’lu seviyelerde bir artış. Konsolide FAVÖK marjının ise 2023’te 100-200 baz puan azalacağına inanılıyor. Orçay’da 361.8 milyon TL olan satış hasılatının 2023’te 750-800 milyon TL arasında, net dönem karının ise 2022’deki 48.5 milyon TL seviyesinden 2023’te 90-110 milyon TL’ye yükselmesi tahmin ediliyor.
TELEKOMCULAR İÇİN 2023 ZORLU YIL
Telekomünikasyon için 2023 zorlu bir yıl olacak gibi. Turkcell 2023’te yüzde %55-%57 ciro büyümesi beklese de deprem sonrası 1.5 milyar TL negatif etki, operasyonel giderlerde 400 milyon TL’lik etki, ağır yıkım olan bölgelere mobil ve sabit yatırımların 900 milyon TL’lik ikame yatırım etkisi doğuracağı öngörülüyor. Bu doğrultuda Turkcell’in 2023 FAVÖK beklentisi 34 milyar TL. Türk Telekom ise 2023 projeksiyonlarında gelirlerde yıllık yaklaşık yüzde 52-55 artış, FAVÖK’ün yaklaşık 23-25 milyar TL seviyesinde olacağı tahmin ederken 17-19 milyar TL yatırım harcaması yapmayı planlanıyor.
